Renée Merkestijn

Heel veel oplossingen die we verzinnen in verband met klimaat en milieu etc. blijken slechts een verschuiving van het probleem te geven. Even wat voorbeelden:

• We halen geen kolen en gas meer uit de grond, maar andere zeldzame grondstoffen voor onze zonnepanelen, windmolens en elektrische auto’s. Dus het probleem is niet opgelost maar verschoven. Er is trouwens nog steeds kolen en gas nodig om die dingen in bedrijf te houden.
• We houden met die zonnepanelen, windmolens en elektrische auto’s het probleem van afval. In plaats van afval type A hebben we alleen afval type B, dus het probleem is niet opgelost maar verschoven.
• Als we ons afval wederom afvoeren naar arme landen, zoals we vaak deden en doen, hebben we het probleem wederom verschoven.
• Met CO2 net zo. Boeren mogen niet bij kwetsbare natuur komen. Waar dan? Als je zou zeggen elders in het land, laat je de druk op toch al ongezonde gebieden oplopen, ofwel verschuif je het probleem en lost het niet op.
• Als je zegt alle boeren onteigenen en allemaal weg, zodat we in Nederland minder uitstoot hebben, nemen boeren elders in de wereld de productie over. CO2 uitstoot blijft netto gelijk. Probleem is daarmee slechts verschoven.
• Daarbij, we moeten meer importeren, het risico kennen we door de oorlog uit ervaring. Plus we hebben minder controle op hoe gezond die producten zijn dan nu.
• Het kopen/verkopen van emissies in bijv. de industrie is ook verschuiven, A doet minder, maar B neemt het over, netto is er niets veranderd, het is schuiven.

Het schuiven is misschien leuk voor de productie en handel, maar we zijn geld aan het uitgeven voor zaken die geen werkelijke oplossing geven. Oplossingen zitten als vanouds alleen maar in ons verbruik minderen en het in hergebruik nemen van dat wat er is. Ofwel een circulaire economie in plaats van een groei-economie.

Het is de verplichte groei in de economie, sinds we de goudstandaard hebben losgelaten, die het probleem mede in stand houdt. Alle geld is schuld waarover rente moet worden betaald en is niet gedekt. We leven sinds de jaren zeventig op een creditcard. Het steeds maar weer extra geld/schuld creëren door banken om de economie te stutten, is net zo goed het verschuiven van het probleem, namelijk tekorten van het heden naar tekorten in de toekomst. Maar om onze oplopende schulden te blijven betalen moeten we steeds maar weer nieuwe dingen produceren, zelfs dingen die we niet nodig hebben.

Hoe kan je het dan anders doen, in ieder geval persoonlijk, maar ook maatschappelijk?

• Maak geen onnodige schulden, want uiteindelijk gaat leven op krediet fout.
• Wees selectiever in wat je koopt aan voeding of kweek het zoveel mogelijk zelf. 
• Doe aan hergebruik, ruil en repareer spullen in plaats van alles nieuw te kopen.
• Kijk naar mogelijkheden tot gezamenlijk gebruik.
• Beperk je energiegebruik in huis en vervoer, vergelijk alternatieven goed.