Renée Merkestijn

Alles in de wereld komt voort uit onze manier van denken, uit wat wij bewust of onbewust willen. Dus als er oorlog is, dan hebben we dat gewild, al zullen de meeste mensen zeggen van niet.

Als we werkelijk vrede willen, moeten we alles op alles zetten om de strijdende partijen uit elkaar te halen. Want als we dat niet doen, zullen beide partijen doorgaan met vechten totdat alles kapot is. Het niet willen stoppen van oorlog is het toestaan van oorlog, het toestaan van totale vernietiging van mens en have.

Als je die oorlog toestaat, rest de mensen in het gebied die niet willen vechten niets anders dan vluchten. Alles achter te laten. Te wachten tot de oorlog is uitgewoed, tot de vechtenden elkaar en hun wereld totaal vernield hebben. Dan mogen ze terugkeren naar wat er over is, niets.

In die zin is vluchtelingenbeleid hetzelfde als oorlogsbeleid, we staan de oorlog toe en daarom zijn er ook vluchtelingen. De ene helft mag blijven vechten, de andere helft moet alles opgeven en maar hulp zien te vinden elders. Om later terug te keren naar niets. Dat gekoppelde beleid is inhumaan. 

Zolang we maar enigszins denken dat oorlog niet te voorkomen is, nodig is, of onze natuur is, of zelfs gewenst, zal er oorlog zijn. Om de vluchtelingenstroom te stoppen, moeten we oorlogen stoppen. Oorlog stoppen is prioriteit.

Mensen interpreteren alles wat ze zien en meemaken als goed, slecht of neutraal. Het is niet datgene wat we zien of meemaken wat ons blij of boos of verdrietig maakt, maar onze interpretatie van wat we zien of meemaken.

• Plezier betekent dat je iets waarneemt, het als goed interpreteert en vervolgens blij wordt vanwege je eigen interpretatie.
• Drama betekent dat je iets waarneemt, het als slecht interpreteert en vervolgens van streek raakt van jouw eigen interpretatie.

Je bent altijd in staat om alles in de wereld als neutraal te interpreteren en dus niet van streek te raken ervan.  Je kan stoppen om voortdurend ups en downs te ervaren, omdat je ene moment dingen als goed duidt en het volgende moment dingen als slecht duidt.

Als je merkt dat je vaak van streek raakt, is het handig om te besluiten alles om je heen als neutraal te interpreteren, of helemaal niet voortdurend te willen interpreteren.

Mensen raken vaak van streek om dingen waar ze niets of weinig aan kunnen doen, bijv. het wereldgebeuren. Mensen hebben ook vaak conflicten omdat ze geen neutraal standpunt kunnen innemen over andermans gedrag.

Dingen gebeuren nu eenmaal, mensen doen nu eenmaal wat ze doen, of je ze nu als goed of fout ziet. Je kan niet bepalen wat er gebeurt, maar wel hoe jij dat alles interpreteert, waardoor heftige emoties stoppen.

Mensen die ooit in therapie zaten of therapie gaven, kennen DSM wel. De afkorting staat voor Diagnostic en Statistic Manual of Mental Disorders. Het is een opsomming van alles wat er mis kan gaan in onze geest. Die opsomming breidt zich voortdurend uit. Hetzelfde geldt voor strafrecht; in deze wetboeken wordt opgesomd wat er mis kan gaan en ook deze opsomming breidt zich voortdurend uit.

Het ego maakt zich druk om goed en fout, met nadruk op fout. Niet voor niets dat hij steeds dikkere boeken creëert over fouten, foutcorrectie en straf. Het ego beschrijft zijn nare kanten in al zijn vormen en wilt al die egovormen ook zelf corrigeren.

Wat je aandacht geeft groeit. Dus hoe meer je op fouten let, hoe meer fouten je gaat zien. Niet alleen liefde breidt zich uit, maar het ego ook, als je daar aandacht aan geeft. Liefde gaat uit van eenheid, het ego gaat uit van dualisme, goed/fout.

Het ego functioneert binnen de begrenzingen van het dualisme, het goed-fout denken. Het ego kan alleen opschuiven richting goed, of opschuiven richting fout, maar daar niet bovenuit stijgen. Het ego probeert een oorzaak te vinden voor persoonlijke en wereldse problemen, maar ziet niet dat zijn eigen manier van denken de oorzaak van alle problemen is.  

Als je werkelijk los wilt komen van problemen, dien je je geest te focussen op eenheid in plaats van dualiteit. Dus de goed-fout verhalen van je ego met een korrel zout nemen en je puur afvragen hoe kom ik tot meer liefde, eenheid, plezier, empathie, warmte, zonder mezelf of anderen te veroordelen. Want liefde is onvoorwaardelijk en heeft geen dikke boeken nodig, alleen een vredig hart. Oordeel stelt vele voorwaarden, is altijd in strijd en heeft daarom steeds dikkere boeken nodig.

In deze tijd vinden mensen het lastig om gezond te eten. Het aanbod van ongezonde producten in winkels is overweldigend. Het grootste probleem is dat er van alles wordt toegevoegd om houdbaarheid, smeerbaarheid, stevigheid, etc. te vergroten. Dit zijn meestal chemische middelen. Dus om het te versimpelen tot basisregels voor vers en gezond eten:

1.      Alles wat gezond is, kan in principe bederven (schimmelen, rotten), die producten zijn dus vers en moeten snel op:.

·         Brood kan schimmelen, crackers niet, dus alleen brood is vers.

·         Dagmelk wordt zuur na een aantal dagen, houdbare melk niet, dus dagmelk is vers.

·         Groenten en fruit kunnen bederven, dus zijn vers.

·         Als er iets toegevoegd, dient dit een natuurlijke oorsprong te hebben. Zout, suiker, honing, gist of olie zijn normaalgesproken natuurlijk, maar kunnen soms ook weer chemische toevoegingen kennen.

2.      Mensen willen verse spullen ook bewaren. Als tweede handvat, als de bewaarbaarheid met natuurlijke middelen wordt verlengd, is het beter dan met overige middelen. Eigenlijk hoe men het in oude tijden deed.

·         Drogen of roken (gedroogd vlees, stokvis).

·         Koelen of vriezen (schort het rottingsproces van verse producten op).

·         Bacterie- of schimmelkweek (yoghurt, blauwe kaas).

·         In water en natuurlijke olie bewaren (blik, pot).

·         Fermenteren of pekelen (zouten) met natuurlijke zouten.

·         Gesuikerd met natuurlijke suikers of honing.

·         Scheepsbeschuit (hard bakken zonder gist)

·         Ook hier altijd zorgen dat er in het product zelf, in het hele proces en in de toevoegingen alleen natuurlijke producten zijn gebruikt.

 Vers en gezond eten heeft de naam veel tijd en geld te kosten. Maar realiseer je dat je zorgkosten ook stijgen als je steeds ongezond eet en allerlei chemische rommel binnenkrijgt. Medicijnen slikken en therapie en operaties ondergaan kosten ook veel tijd en geld.

Voor veel mensen en zeker HSPs is zelfwaardering een heikel punt. Mensen zoeken vaak ongemerkt waardering van anderen. Als ze die niet krijgen, gaan ze aan zichzelf twijfelen of voelen zich verloren. Tegelijkertijd wennen we allemaal heel gemakkelijk aan andere mensen, merken hun waarde eerst wel op, maar na een tijdje niet meer. Dat botst. We zoeken waardering bij anderen, maar vinden het tegelijk lastig anderen te waarderen. Pas als mensen weg zijn, herinneren we ons vaak hun waarde.

Een van de belangrijkste dingen die je kan leren, is zowel jezelf als anderen te waarderen, maar zonder van anderen afhankelijk te zijn. .

Als je merkt dat je omgeving jou niet waardeert, is het soms goed je even terug te trekken, fysiek of psychologisch, in plaats van extra je best te doen om gezien en gewaardeerd te worden. Ga een tijdje je eigen gang/weg en probeer jezelf in alles wat je doet te waarderen. Daarmee kom je los van de gevoelsmatige noodzaak om door anderen gewaardeerd en gezien te worden, kom je los van je externe gerichtheid. Tegelijk ga je vaak die anderen ook weer meer waarderen. Dus andersom werkt ook, als jij anderen niet meer waardeert, is het soms ook goed je even terug te trekken.

Soms zullen mensen uit je omgeving je na een tijdje  ‘missen’ en je alsnog waarderen, soms echter niet. Of andersom, je mist de anderen soms wel, soms niet. Zorg dat je jezelf waardeert en mensen om je heen hebt die ook jou waarderen, al is dit soms na een tijdje stilte. Waardeer jezelf en anderen niet uit afhankelijkheid, maar om ieders intrinsieke waarde.

Het ego in de mens denkt dat hij zelf God is, zelf alles kan bepalen, dat hij precies weet wat goed en kwaad is. Probleem is dat andere mensen dit precies zo denken. Dus de wereld wordt bevolkt door mensen die allemaal godjes denken te zijn en elkaar gaan bestrijden om uiteindelijk het enige oppergodje te worden.

God is een andere naam voor de bron van het leven zelf, te beschrijven met woorden als Leven, Liefde, Licht, Eeuwigheid. De aarde laat echter naast leven ook de dood zien, naast liefde ook angst en haat, naast licht ook duisternis, naast het eeuwige ook het tijdelijke, dus komt niet uit de bron voort, maar uit al onze ego's die menen god te zijn. Wij creëren zelf de dualiteit en de strijd waarin we denken te verkeren.

Het ego wilt altijd autoriteit zijn, duldt geen autoriteit boven zich. Hij duldt zelfs niet het idee dat het leven zelf, het universum of God machtiger zou kunnen zijn dan hijzelf. Het ego wilt zelf godje spelen, liefst oppergodje.

Het ego loslaten, is eigenlijk de illusie loslaten dat je God bent. Dat ben jij niet, je medemens ook niet. Er is alleen de Bron van het Leven zelf waar we allemaal deel van uitmaken. 

Als je je spiritueel ontwikkelt, ga je het ego doorzien en meer voor het liefdevolle kiezen. Een van de ego-aspecten is het idee van concurrentie.

Het maatschappelijke systeem is gebaseerd op het idee dat concurrentie goed is, dat je beter moet worden dan de ander en daarmee rijker en machtiger. Dat wordt ons zelfs via het onderwijs aangeleerd; leer meer, dan word je rijker en machtiger. Het bedrijfsleven, bankwezen, het hele economische systeem functioneert vanuit dat idee. In de politiek en baseert men zich ook daarop. We leven zogezegd in een egogestuurde wereld.

Het ego ziet zichzelf en andere mensen als losstaande universumpjes, die elkaar moeten bestrijden om te overleven, desnoods ten koste van de ander. Het gevolg is altijd dat als de ene rijk is, de ander armer is, dat als de ene macht verwerft, de ander macht verliest, er een voortdurende onderlinge strijd ontstaat. Dit is onvermijdelijk, zolang we tenminste binnen dat concurrerende denken wensen te functioneren.

Rijkdom en macht worden door het ego enerzijds  aanbeden, anderzijds als bedreiging gezien. We verheerlijken de rijken en machtigen, willen ook zo worden. Tegelijkertijd gunnen we het ze niet en vallen hen aan. Zelfs de allerrijksten en allermachtigsten doen dit. In dit egoische denksysteem zal niemand ooit gelukkig zijn, al wordt ons dat wel wijsgemaakt.

De keerzijde van ons streven naar rijkdom en macht is dus altijd dat andere mensen arm en machteloos worden. Het ego wilt dit gevolg vergoelijken, verzachten en ontkennen, in plaats van zij egoïsche concurrentiedenken zelf te veranderen.

• Het ego zegt bijvoorbeeld dat het niet erg wat hij doet, want de ander kan ook bereiken wat hij heeft bereikt, als die maar voortdurend streeft naar rijkdom en macht. Vergetende dat concurrentie per definitie verschillen zal blijven geven.
• Het ego zegt, concurrentie is goed, want het is de enige manier om je kwaliteiten te ontwikkelen, om aan je persoonlijke ontwikkeling te werken. Terwijl je juist in samenwerking elkaar kan helpen hierin en geen tijd en energie aan strijd hoeft te besteden.
• Het ego zegt te zorgen voor de allerarmsten en machtelozen, via aalmoezen, bijstand, toeslagen en ontwikkelingshulp; zo kunnen de allerarmsten overleven. Vergetende dat het ego zo het systeem in stand houdt en nog steeds zichzelf meer gunt dan anderen .
• Het ego zegt, rijkdom aan de top druppelt door naar de armsten, die worden dan rijker, dus mijn concurrentiestreven is goed voor iedereen. Vergetende dat wanneer het economische systeem faalt, de armsten daar het meeste last van hebben en armoede sowieso nooit zal verdwijnen als je dit systeem handhaaft.

Wat we ons moeten realiseren dat onze wereld een egowereld is geworden. We hebben allemaal geleerd vanuit het egoïsche denken te leven, zijn dit normaal gaan vinden. We proberen het leed dat ontstaat binnen datzelfde denksysteem op te lossen, in plaats van te zien dat het denksysteem zelf niet klopt.

Alles begint in je denken. De eerste stap is. Probeer te ontdekken waar je denken gebaseerd is op ego en het idee van concurrentie, in alles wat je hebt geleerd, in alles wat je nastreeft. Kijk waar je per se alleen maar beter dan een ander wilt zijn en beter af wilt zijn. Tweede stap. Vermijd oplossingen binnen het concurrerende denksysteem, door bijvoorbeeld mensen alleen maar concurrerender te maken, of door alleen maar armoede en onmacht te willen compenseren, of om een omkering te brengen waarin de rijksten arm worden en de armsten rijk, maar waar het denksysteem blijft.

Het nieuwe denken en doen is pas mogelijk, als je je oude denken en doen loslaat. Realiseer je dat dit meestal een proces is dat tijd kost. Vraag je niet af hoe je moet concurreren, maar waar je je samen kan ontwikkelen, echt samen kan werken zonder concurrentiestrijd, om het leven voor iedereen te verbeteren.

Mensen maken zichzelf graag wijs dat ze de heerser zijn over het hele universum, dat de hele wereld maakbaar is. Mensen voelen zich graag de heerser over de aarde, de natuur, het heelal, over de mensheid en elk mens, over hun eigen wereldje en alles wat zich daarin bevindt, levende wezens en materie.

De menselijke idealen gaan meestal uit van maakbaarheid, heersen en controleren. Het moet precies zo worden zoals jij wenst en niet anders.

De wereld is niet zo maakbaar als je denkt. Mensen kunnen iets anders willen maken dan jij. Dan lukt het niet of stort je maaksel in elkaar door toedoen van anderen. Ook de natuur is niet zo maakbaar als je denkt. De natuur kan zomaar anders op je inspanningen reageren dan je wilde of je maaksels omverwerpen.

Als mensen of natuur niet doen wat je wilt, zetten mensen vaak nog harder in op heersen en controleren, dus maakbaarheid. Soms raken ze gedesillusioneerd en gedeprimeerd. Maar je kan alleen gedesillusioneerd zijn in iets wat je nog gelooft, hier in maakbaarbeid.

Je bent niet de heerser over het universum. Je bent een onderdeel van het universum. Laat het idee van maakbaarheid los, want alles is continu aan verandering onderhevig. Wat je maakt, wordt anders of gaat eens verloren, dan bouw je weer iets nieuws. Je bent nu eenmaal creatief.

Relativeer je idee van maakbaarheid, controle en beheersing. Heb plezier in je creatieve vermogens. Houd niet bitter aan een vast resultaat. Denk niet dat alles maakbaar is, controleerbaar, beheersbaar. Wat je wel altijd blijft behouden is je creativiteit. Pas als je het idee van maakbaarheid en controle opgeeft, kan je van jouw creativiteit genieten.

Spiritueel gezien begon de wereldse ellende met het idee van schuld in plaats van liefde. Als je gelooft in schuld, ontstaat ook het idee van goed en kwaad, van daders en slachtoffers. We geloven dat we wel eens slecht zouden kunnen zijn en dat we er alles aan moeten doen om goed te worden. In veel spirituele literatuur wordt verwezen naar deze spirituele verwarring.

Omdat we onze werkelijkheid creëren vanuit onze dieperliggende overtuigingen, creëren we nu een wereld vanuit het idee van schuld, van goed en slecht, van daders en slachtoffers, zien dat in onszelf en in elkaar. We kiezen daar een rol in, van dader of slachtoffer. We benoemen alles wat wijzelf of anderen doen als goed of als slecht. En we handelen vanuit deze ideeën, waardoor we ons eigen bewijs creëren voor onze diepliggende overtuiging van schuld.

Zolang je nog overtuigd bent dat schuld bestaat, zal je ervaringen hebben die dat bewijzen voor je en benoem je alles in de wereld of als iets goeds of als iets slechts. Maar dat goed en slecht komt voort uit een overtuiging die niet klopt. We zijn nergens schuldig aan, we geloven slechts dat we ergens schuldig aan zijn en gaan dat dan ook zo zien en ervaren en handelen vanuit dit idee.

In spirituele literatuur wordt gesproken over de eenheid verlaten, de hemel of het paradijs verlaten. De eenheid, de hemel of het paradijs is een wereld waarin je jouw overtuigingen betreffende schuld totaal loslaat en zo plaats maakt voor liefde. Weet dat schuld een illusie is, of erken dat alle schuld reeds is vergeven, dus je die schuldovertuiging los mag laten. Als je elke gedachte aan schuld loslaat, ontstaat er vrede in je geest en zal je anders waarnemen en handelen. Schuld loslaten is de poort tot een liefdevol bewustzijn.

Je ware zelf is verbonden met de bron van alle leven (hoe je die bron ook noemt). Je kan je van die verbinding bewust zijn of niet. Via het bewustzijn van de verbinding met de bron, ken je de verbinding met alle andere levende wezens.

Als je je niet bewust bent, maak je voor jezelf in gedachten een nieuwe bron aan, je ego, die jouw eigen mini-universum creëert en erover heerst. Omdat je je eigen bron helemaal niet kan zijn, kom je in de wereldse illusie terecht. Het ego is gehecht aan lichaam, materie, omstandigheden en verdedigt dit mini-universum tegen de buitenwereld.

Je ware zelf heeft dezelfde kenmerken of krachten als de ware bron: eeuwig, liefdevol, volmaakt en in staat het eeuwige, liefdevolle en volmaakte te scheppen voor iedereen, omdat iedereen via de bron is verbonden.

Als je je ego als de bron ziet, zie je de verbindingen tussen jezelf en anderen niet meer. Je wilt via wilskracht je eigen wereld scheppen en probeert die te controleren. Het lichaam en diens omstandigheden worden je doel en je lijkt aan tijd gebonden te zijn en in je eentje tegenover heel de wereld te staan.

Je ontdekt je ware zelf pas, als je het ego en zijn mini-universum kan zien als een illusie. Het ego maakt een soort afgodje van zichzelf, een parodie van de universele bron en raakt aan zijn mini-universum gehecht. O wee als het wordt bedreigd. En het ego voelt zich bedreigd door de bron zelf en door zijn medemensen en door omstandigheden. De illusie wordt bedreigd, want het ego is de illusie.

Het ego verzint steeds nieuwe manieren om een ideale wereld voor zichzelf te maken, maar het blijft onvolmaakt, wat hij ook probeert, omdat hij alleen denkt te zijn en zijn ware kracht niet kent. Pas als je het ego opgeeft en kiest voor je ware zelf, kan je je verbinden met de bron en met elkaar, meewerken aan een ideale wereld voor iedereen. Dan verdwijnt de wereldse illusie, eerst voor jezelf en je naasten, uiteindelijk voor iedereen.

Wat er gebeurt als iemand begint te schelden, is dat die persoon zijn geest afsluit voor een open gesprek. Hij zegt eigenlijk, ik heb gelijk, jij niet, en ik vind mezelf een goed mens en jij bent een slecht mens en daarmee is het klaar.

We hebben de neiging om in de verdediging te gaan bij scheldende mensen, of we proberen het gesprek aan te gaan met degene die scheldt, in het echt en op social media. Maar als er eenmaal gescholden wordt is een open gesprek niet meer mogelijk. Dan ben je in de geest van die scheldende mens de vijand geworden. Dan kan je beter afstand nemen, in ieder geval voor dat moment. 

Veel hooggevoelige mensen voelen zich schuldig als ze niet reageren op wat scheldende mensen zeggen en proberen langs dat gescheld heen te kijken naar de inhoud. Ze beseffen niet dat het zinloos is om op dat moment over dingen te praten. Beter is te wachten tot iemand weer gekalmeerd is. Als iemand regelmatig scheldt, kan je beter in het geheel afstand nemen,  als het om social media gaat, kan je iemands tijdlijn bekijken en hij vaak scheldt, blokkeren.

Soms wordt aangeraden te zeggen: als je stopt met schelden, praten we verder. Maar als iemand in de scheldmodus zit, kan hij wellicht de scheldwoorden niet meer gebruiken, maar dat betekent niet dat zijn geest dan open is. Je kan dit advies uitproberen, maar vaak zie je wel aan de hele lichaamshouding en gezichtsuitdrukking dat hij nog steeds boos en gesloten is. Dus neem dan alsnog afstand. 

Problemen oplossen is lastig. Dus wat doen mensen liever?  Schuldigen aanwijzen en roepen dat die schuldige slecht is en die schuldige moet vervolgens veranderen. Als je iemand beschuldigt, ben je in de aanval en gaat die schuldige in de verdediging. Verder gebeurt er helemaal niets. Er wordt niets maar ook niets opgelost met schuldspelletjes.

Het basisprincipe is, dat je zelf je problemen moet oplossen, liefst in overleg. Anderen aanwijzen als schuldige en daarover bakkeleien, is in wezen je eigen verantwoordelijkheid bij de ander leggen. Je vindt dat die ander iets moet doen. Je bent alleen maar heel druk met bewijzen aanvoeren voor jouw schuldverhaal.  Mijn partner doet het fout, mijn partner moet veranderen. Dat land doet het fout, dat land moet veranderen. 

In de huidige maatschappij zijn schuldspelletjes gangbaar. Daarom zijn we niet in staat onze problemen werkelijk op te lossen. We wijzen alleen maar naar elkaar. Zelfs op de hoogste niveaus doen ze niet meer dan wijzen naar elkaar.

Mogelijk heeft dit met machteloosheid te maken na jarenlang geloven dat we onze situatie, onze relatie, zelfs de hele wereld konden verbeteren door iets aan anderen op te leggen. Maar het blijkt niet te gaan zoals we willen. Dan volgt gevoel van mislukking en machteloosheid. De neiging wordt dan groot de ander de schuld te geven. Het is lastig als mens te accepteren dat je misschien niet zo’n bereik hebt als je dacht, noch persoonlijk, noch collectief. Dat je de wereld om je heen niet op die manier kan veranderen.

Echte veranderingen komen vanuit onszelf en maatschappelijk gezien van onderaf, van binnenuit, ze ontstaan in de naaste omgeving. Het uiteindelijke resultaat dient dan als inspiratie voor anderen. Het werkt niet anderen te vertellen hoe zij moeten veranderen en als ze niet gehoorzamen het schuldspelletje uit te gaan spelen in je relaties. Het maatschappelijke top-down verhaal werkt niet, verandering ontstaat bottom-up. Alleen jij kan veranderen en als dit goed blijkt te werken, zullen anderen eventueel volgen. Maatschappelijke verbeteringen beginnen in kleinere kring en dat breidt zich dan uit. Als je dingen oplegt of schuldspelletjes speelt, ontstaat er geen verbetering maar conflict.

Er is geen mens die alles weet of alles goed doet. Er is ook geen mens die niets weet en niets goed doet. We zitten allemaal ergens daar tussenin. Niemand is perfect en niemand is imperfect.

De mens is gewend zichzelf en anderen te vergelijken met zichzelf of met een ideaalbeeld. Jijzelf en die ander komen daar altijd bekaaid van af. Niemand weet namelijk hetzelfde als jij, de ene weet meer van dit, de ander meer van dat. Niemand doet namelijk hetzelfde als jij, de ene doet dit goed, de ander doet dat goed. Niemand voldoet op alle vlakken aan een ideaalbeeld van de mens, dat is een illusie.

Vergelijken is eigenlijk continu de maatlat van perfectie gebruiken. Die zal nooit kloppen en kan slechts verongelijktheid en onzekerheid geven. Dus als je jezelf of de ander ziet als dom of fout, weet dan dat zowel jijzelf als de ander ergens tussenin zit en laat je oordeel los. Laat de illusie van perfectie los.

Door al die verschillen in kennis en vaardigheid weet je samen meer dan jij in je uppie. In plaats van oordelen via de illusie van perfectie, kan je besluiten elkaar te accepteren en elkaar aan te vullen in kennis en vaardigheid zonder perfectie te eisen. Als je de wens tot perfectie loslaat, maak je plaats in je leven voor liefde en plezier.

Onze geest is eeuwig en is van nature in een staat van liefde, liefde is van nature gericht op uitbreiding van liefde, harmonie en vrede. Onze geest heeft zich voorafgaand aan dit fysieke leven de vraag gesteld: als ik onder moeilijke omstandigheden verkeer, kan ik dan nog steeds liefdevol, harmonieus en vredig zijn? Dat is onze aardse uitdaging: als het er werkelijk op aankomt, kies ik dan voor liefde?

Het aardse leven is in wezen één grote uitdaging waar onze geest voor koos, allerlei beperkingen, conflicten, problemen. In die zin overkomen problemen je niet, maar is het een keuze geweest van je geest. Veel mensen lijken bijna onmogelijke opgaven voor zichzelf te hebben gesteld. Het is dan moeilijk om je geen slachtoffer te voelen. Het is moeilijk om dan niet datgene wat je mist af te nemen van een ander, of een ander aan te vallen.

Het ‘overleven’ is in wezen kiezen voor angst in plaats van liefde. We gaan vanuit onze angst vechten, vluchten of verstarren, waardoor we in angst en stress verdwijnen en niet meer weten hoe we voor liefde moeten kiezen. Onze geest verkeert dan in conflict in plaats van in vrede, De uitdaging is boven dat overleven uit te stijgen in alle omstandigheden, zodat we weer toegang krijgen tot onze natuurlijke, liefdevolle natuur. De keuze is in het kort, liefde of angst, leven of 'overleven'.

Het principe is dat wat je kiest zich uitbreidt. Als je liefde kiest, breidt liefde zich uit. Als je angst kiest, breidt angst zich uit. Het probleem is, als je eenmaal in angst en overleven zit, is het moeilijk vertrouwen te hebben dat als je liefde kiest, het leven ook liefdevoller zal worden, dat onze creatieve geest in staat is alles dan te veranderen. Het begint met de aanvaarding dat jij jezelf voor een pittige uitdaging hebt gesteld en tegelijk te weten dat je deze uitdaging aankan en je problemen kan oplossen, door steeds voor liefde te kiezen.  

Waarheid kan alleen maar waarheid zijn als deze boven elke vorm van strijd is verheven. Op werelds niveau lijken er honderden waarheden te zijn, wat dus helemaal niet kan. Waarheid kan alleen één waarheid zijn.

Waarheid overstijgt het wereldse strijdniveau, ligt op spiritueel niveau. Wat we verschillende waarheden noemen, zijn eigenlijk verschillende wereldse overtuigingen waar we in geloven en die ons zekerheid verlenen. Als iemand aan onze ‘waarheden’ twijfelt, gaan we in de verdediging. Als iemand iets anders gelooft, gaan we de strijd aan.

In waarheid hoef je niet te geloven, waarheid hoef je niet te verdedigen, want die waarheid is er gewoon. Als je in strijd verkeert erover, ligt je denken op werelds niveau. Om de waarheid te vinden, dien je boven het wereldse strijd uit te stijgen. Want als er strijd is, ken je de waarheid niet.

Op werelds niveau maken we ons druk over zogenoemde waarheidsvinding. Meestal is dit niet meer dan bewijzen zoeken voor jouw eigen overtuigingen, om daar vervolgens anderen van proberen te overtuigen. Als er verschillen zijn, is er per definitie geen waarheid aanwezig, maar slechts een overtuiging, geloof, opinie, mening waar jij je voor zekerheid aan vastklampt, maar die het nooit zal geven.

Waarheid bestaat. Waarheden bestaan niet. De chaos in de wereld ontstaat omdat we niet vanuit waarheid leven, maar geloven dat er verschillende waarheden kunnen bestaan; ons identificeren met het wereldse in plaats van het spirituele.

Onze geest heeft moeite in het nu te blijven. Hij dwaalt vaak af naar het verleden, raakt emotioneel over alles wat toen is gebeurd. Hij dwaalt af naar de toekomst, raakt emotioneel over alles waarvan hij denkt dat zou kunnen gebeuren.

Punt is, het verleden is voorbij en je kan er helemaal niets meer aan veranderen, hoe hard je geest ook erover piekert. Punt is, de toekomst kan je niet voorspellen. Je kan er alleen over fantaseren en dubben.

Als je merkt dat je geest gevangen raakt in allerlei gedachten en emoties over verleden en toekomst, besluit dan een punt achter dit denken en deze emoties te zetten.

Keer met je geest terug in het hier en nu, ga iets doen waardoor je geest op het hier en nu focust. Het helpt dan om iets te gaan doen wat je aandacht nodig heeft. Ga lekker sporten of lezen of werk aan praktische zaken. Zoek gezellig mensen op of bel of mail iemand. Doe vooral dingen die je prettig vindt, want je gelukkige toekomst begint in het hier en nu.

Momenteel raakt de wereld oververhit door meningen over het wereldgebeuren, men raakt of in conflict met elkaar, of in gezamenlijk klagen en beschuldigen, dus emotionele ophef. Als je dit niet wilt, is het een goede strategie om voor meningloosheid te kiezen. Dit betekent niet dat je geen mening hebt, maar er slechts voor kiest daarover niet in gevecht te gaan, niet te klagen en te beschuldigen, in het belang van vrede.

 Als mensen om jouw mening vragen of je in discussie willen betrekken, kan je zeggen dat je kiest voor meningloosheid, of zeggen dat je er niet genoeg van afweet. Dit hoeft natuurlijk niet bij alle mensen, maar als er risico op heftige emoties is, is dit een goede manier om drama en strijd te voorkomen. Ook hoef je niet bij elke gelegenheid te praten over het wereldgebeuren.

Als het goed is, leef jij je dagelijkse leven conform je meningen, ben je daar integer in. Aan de hand van je dagelijkse leven kunnen mensen al weten hoe je denkt over de wereld. Praat liever over het dagelijkse leven van jezelf en de ander, niet over het algemene wereldgebeuren. Stel daar liever vragen over, om van de riskante gespreksonderwerpen weg te blijven.

 Vertel wat jij doet om in positieve zin aan de wereld bij te dragen. Over het werk waar je van houdt, je vrijwilligerswerk, je creatieve en spirituele bezigheden, je prettige relaties. Zo laat je zien hoe je in het leven staat, wat je werkelijke meningen zijn, zonder in emotionele ophef of strijd te komen.

Als je zelf snel oververhit raakt is het ook handig je minder met het wereldgebeuren bezig te houden via nieuws, kranten, social media. Die zijn vaak oververhit bezig met meningen en dan kan je hierin meegezogen worden. Houd je liever bezig met je alledaagse bestaan en richt je daarin op vrede.

Wat is de overeenkomst tussen die twee woorden: haat. Haat komt van het ego in de mens dat bang is en die angst projecteert op de ander. Dit krijgt de vorm van oordeel en haat tegen die ander en die ander val je vervolgens aan.

Haat is altijd een projectie is van de angstige en oordelende kant van je eigen geest, zolang je die in je geest toestaat, zullen haat en geweld blijven bestaan. Probeer naar al die haat in de wereld te kijken, zonder daarin meegezogen te worden. Kijk naar je innerlijke wereld, want dat is de bron. De buitenwereld laat je slechts zien wat in je geest leeft.

Als je getriggerd wordt door de situatie, door wat de ene doet, of wat de andere doet, of wat ze allebei doen, dan kan je in het ego worden meegezogen. Als je heftig reageert, weet dan dat er iets in je geest is dat stiekem waarde hecht aan angst en oordeel, woede en geweld. Je rechtvaardigt het misschien voor de ene dan wel de andere partij, omdat het ego geen waardevolle mensen meer ziet, maar slechts vijanden die zijn overleven bedreigen.

Alle conflicten waar jij in meegaat, mentaal, emotioneel of in gedrag, wijzen op overheersing van het ego en diens behoefte aan conflicten. Het ego zoekt conflict. De mens die je werkelijk bent, kan hier boven gaan staan en kiezen voor vrede.

Omgaan met grote veranderingen is voor veel mensen lastig, vooral als ze jarenlang gewend zijn aan een bepaalde situatie. We bevinden ons in een tijd van een enorme veranderingen, persoonlijk en collectief.

Met name als een verandering voor mensen als een schok komt, leidt dit tot angst, woede, ongeloof, verwijten en zoeken ze allerlei verklaringen. Schokken van verandering zijn het moeilijkste te verwerken als je alleen maar nadelen van de verandering ziet, denkt dat de toekomst vreselijk zal zijn.

Persoonlijk ben je misschien jarenlang getrouwd en je partner wilt in jouw beleving onverwachts scheiden. Dat komt als een schok. Dan roep je wellicht woedend dat je partner een slecht en oneerlijk mens is. Je snapt niet hoe het kon gebeuren en voelt je vooral benadeeld. Sommige mensen zullen nog jarenlang in woede verkeren en daardoor in een vechtscheiding terechtkomen.

Collectief heeft een land misschien jarenlang een bepaald politiek beleid hebben gevoerd. Dan willen bepaalde mensen ogenschijnlijk plotseling een andere koers. Dat komt als een schok. Dan roep je wellicht woedend dat het gevaarlijke gekken zijn die de democratie bedreigen. De democratie  functioneert prima, maar de stemmen vallen onverwachts in jouw nadeel uit. Je snapt niet hoe het kon gebeuren en voelt je vooral benadeeld. Sommige mensen zullen jarenlang in woede verkeren en in gevecht met de andere partij blijven.

Verandering is moeilijk, zeker als je dacht dat alles hetzelfde zou blijven en je bang wordt voor nadelen. Als je een nieuwe fase in gaat, of het nu persoonlijk of collectief is, zal je met al die emoties om moeten gaan. Je verlies verwerken, je angst en woede, je verwijten en vechtneigingen loslaten, net als je ongeloof en verklaringen. Het leven brengt altijd verandering, soms geleidelijk, soms in schokken. Je kunt je beter richten op de voordelen van de verandering, onderzoeken wat de nieuwe situatie je allemaal kan brengen of hoe je er in positieve zin aan kunt bijdragen, persoonlijk en collectief. 

De meeste mensen hebben een haat-liefdeverhouding met hun lichaam. Ze verheerlijken hun lichaam of ze verguizen hun lichaam. Het lichaam is dan de focus en het doel van hun leven.

Het lichamelijke leven is tijdelijk en je hebt een lichaam gekozen om bepaalde geestelijke doelen te bereiken. Na je dood neem je niet je lichaam mee, maar de geestelijke vruchten van je bestaan op aarde. Je lichaam is geen doel op zichzelf, maar een middel tot een doel. Geestelijke doelen zijn bijvoorbeeld liefde, wijsheid en creativiteit, die breiden zich altijd in je uit.

Als het lichaam een doel op zichzelf wordt, wil je alléén maar gezondheid, schoonheid, comfort, veiligheid, genot en plezier, ofwel je wilt alléén maar je basale lichamelijke behoeften vervullen en pijn en ziekte vermijden. De andere kant is het anderen (soms zelfs jezelf) lichamelijke pijn bezorgen of lichamen via geweld of oorlog vernietigen. Ook dit wijst erop dat het lichaam als een doel op zichzelf wordt beschouwd. De lichamelijke focus wordt overleven en dit gaat meestal met angst en onvrede gepaard.

Je geest is belangrijker dan je lichaam. Het lichaam is belangrijk in dit aardse leven, maar eerder een middel dan een doel op zichzelf. Je hoeft het lichaam niet te verheerlijken, evenmin te verguizen, maar zorg er gewoon goed voor, zodat je het kan gebruiken voor je doelen.

Als je respectvol en liefdevol met je lichaam omgaat, maar het niet meer als een doel op zichzelf ziet,  ontstaat er een gevoel van lichaamsvrede. Hierdoor komt de ‘overlever’ in jou tot rust. Misschien is je lichaam niet perfect, misschien zijn niet al je lichamelijke behoeften en wensen vervuld, maar je kan nog steeds groeien in liefde, wijsheid en creativiteit. Je focus verschuift van je lichaam naar je geest.

De gepolariseerde situatie in de wereld deed me denken aan het Bijbelse: “Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen”. In deze situatie werd een vrouw gestenigd, omdat ze volgens de wet had gezondigd en de bijbehorende straf was steniging. Het publiek voerde deze steniging uit.

In het verhaal vraagt Jezus ons alleen aan bestraffing mee te werken, als we zeker weten zelf zondeloos te zijn, zelfs al is deze straf wettelijk gerechtvaardigd.

Stenen gooien staat voor een oordeel vellen en straffen. We denken als mens te kunnen bepalen wie zondig is en wie bestraft moet worden. Jezus zelf werd later volgens de wet als zondaar gezien en zijn straf was kruisiging. Naast hem hing een veroordeeld moordenaar. Hij zei tegen de veroordeeld moordenaar, dat deze samen met hem in het paradijs zou zijn. Jezus onthield zich van menselijk oordeel, zag zichzelf en zijn medemens als zondeloos.

Polarisatie ontstaat omdat we als mens denken te kunnen oordelen en straffen. Onze wetten leggen dit ook allemaal vast en vormen vaak een rechtvaardiging hiervoor. De oproep is oordeel en straf los te laten, mensen als zondeloos te blijven zien, ondanks de kleine of grote fouten die we maken. 

Hooggevoeligheid hangt samen met je zenuwstelsel en zintuigen, dus heeft het lichamelijk bestaan als basis. Je hebt dit lichaam meegekregen spiritueel gezien, omdat het jou de ervaringen geeft die jouw hogere zelf of ziel zocht. Je kan je afvragen wat jouw ziel ermee voor had, wat de voordelen zijn. Om er een paar te noemen:

• Je merkt meteen of mensen of situaties al of niet prettig voor je zijn en of het zin heeft daarin verder te gaan. Het helpt je bij je levenskeuzes.
• Je krijgt een stevige waarschuwing als jij over je eigen grenzen heengaat, of als anderen over jouw grenzen heengaan. Dus het helpt je goed voor jezelf te zorgen.
• Je ervaringen zijn intenser, dus je steekt er relatief gezien meer van op dan wanneer je niet hooggevoelig zou zijn geweest. De verwerking ervan kan levenservaring verdiepen.
• Hoewel je je door alle prikkels vaak in eerste instantie op de buitenwereld richt, ga je je uiteindelijk (soms noodgedwongen, soms vrijwillig) meer op de binnenwereld en het spirituele richten, de bron van jouw bestaan.

Als je hooggevoeligheid lastig vindt, is het goed om eens over de voordelen na te denken. Waarom heeft jouw ziel of hogere zelf hiervoor gekozen, denk je?

Identiteit is voor het ego erg belangrijk. Het ego leeft in angst en zoekt daarom houvast. En o wee als iemand zijn houvast betwijfelt, dan komt die angst boven en geeft een zeer heftige reactie. Je kunt ook zeggen, het ego is zeer aan zijn identiteit gehecht.

Het ego kan zijn houvast zoeken in allerlei dingen. Zijn lichamelijke kenmerken. Zijn meningen. Zijn status en omstandigheden. Die identiteit zal het ego willen handhaven door het voortdurend te bevestigen en mensen aan te vallen die het niet met hem eens zijn.

Het probleem is, identiteit is een persoonlijke waarheid, eentje die alleen voor het ego geldt. Die identiteit is daarbij nog eens aan verandering onderhevig. Hoe jij jezelf nu ziet is heel anders dan jij jezelf tien jaar terug zag en over tien jaar zal zien. Dus het hele idee van houvast is een illusie.

In het huidige tijdsbestek woedt een hevige strijd over identiteit op bijna alle fronten. Denk aan genderidentiteit, religieuze identiteit, politieke identiteit, rasidentiteit, nationale identiteit. Het ego in de mens wordt feller, naarmate het ego onzekerder wordt.

Pas als je jouw eigen identiteit een beetje met een korrel zout durft te nemen, kan zien dat je daar geen houvast aan kan ontlenen, wordt het rustiger in je denken en in je leven. Morgen kan je identiteit zomaar helemaal anders zijn. Dat is geen bedreiging, maar een belofte.

In hun ware aard zijn mensen goed. Mensen zijn alleen gaan geloven dat mensen wel eens slecht kunnen zijn. Als je dat gelooft, ontstaat er angst en ga je automatisch in de aanval en de verdediging. Dan ga je lelijk doen tegen andere mensen en zelfs ook tegen jezelf. Dan wordt het dus een selffulfilling prophecy. Dat wat je diep in je hart gelooft, wordt waar voor je. En omdat je zo negatief denkt, zal je ook overal bewijzen voor deze overtuiging zoeken en vinden.

Slechte mensen zijn mensen die zijn gaan geloven dat mensen slecht zijn en zich daarom zo gedragen en slecht gedrag in anderen zien. Deze negatieve overtuiging wordt ons zelfs met de paplepel ingegoten. Het probleem ligt op het niveau van overtuigingen. Het is niet makkelijk om zo’n diepliggende overtuiging los te laten, omdat we in een wereld leven waarin we voortdurend bewijzen vinden voor deze overtuiging, onszelf en anderen voortdurend veroordelen.

We zijn in wezen zwanen die zijn gaan geloven dat we lelijke eendjes zijn en zijn ons als lelijke eendjes gaan gedragen. Probeer te zien dat de ware aard van de mensen goed is, dat mensen zwanen zijn, die slechts vergeten zijn dat ze zwanen zijn en zich dat nu mogen herinneren.

Vijandigheden komen altijd voort uit vijandsdenken, een van de duistere trekken van het ego. Het ego denkt het slechtste van mensen en ziet daarom ook overal slechte mensen. En aan die slechte mensen moet hij dan wat doen. Het ego voelt zich bedreigd en gaat daarom in de aanval.

Het probleem met vijandsdenken is, dat het niet stopt met de vernietiging van de vermeende vijand. Stalin vermoordde eerst zijn tegenstanders. Op den duur plukte hij gewoon mensen van de straat om deze te vermoorden. Als een oorlog is gewonnen, vindt er na een aantal jaren wel een nieuwe oorlog plaats, het ego zoekt altijd oorlog.

In de wereld wordt het vijandsdenken momenteel zeer openlijk beleden Het ego is uit op vernietiging van anderen, omdat hij nu eenmaal een vijand zoekt. En na vernietiging, zal hij weer een nieuwe vijand zoeken. Vijandsdenken is een hongerig monster.

In onze regeringen, geheime diensten en in de media vind je momenteel veel vertegenwoordigers van het vijandsdenken, het monster steekt zijn lelijke kop weer op. Maar dit kan alleen gebeuren als voldoende mensen in vijandsdenken gevangen zitten en erin meegaan. We zijn allemaal met elkaar verbonden, dus dat vijandsdenken kan zich onder ons allemaal verspreiden, als we dit toelaten.

Als je vrede wilt, geef dan niet toe aan de groepsdruk. Probeer je eigen vijandsdenken gewaar te worden en los te laten. Kies vredesdenken. Want ook vredesdenken kan zich onder ons allemaal verspreiden, als we daarvoor kiezen.

Spiritueel gezien is je lichaam een reflectie van je geest. We leven helaas in een tijd waarin mensen leren superkritisch op zichzelf te zijn. Vooral hooggevoelige mensen hebben die neiging.

Zelfkritiek kan je zien als jezelf pijn doen. Met elke zelfkritische gedachte geef je jezelf een tik.  Dus het is niet verwonderlijk dat je lichaam mettertijd pijn gaat doen. Soms vooraf gegaan door dikker worden, om jezelf tegen die zelfkritiek te beschermen. Het enige antwoord is, liefdevol zijn naar jezelf toe in elke gedachte en elke daad.

Als je zelfkritisch bent, vertel jezelf dan nooit dat je iets verkeerd doet, want dan ben je opnieuw zelfkritisch. Vertel jezelf dat je een waardevol mens bent en van jezelf mag houden. Natuurlijk zal je zelfkritische geest, je ego, meteen in opstand komen, maar pareer dat met 'de waarheid is dat ik waardevol ben en daarom zal ik van mezelf houden'.

Mensen die zelfkritisch zijn, zijn vaak extra gevoelig voor kritiek van anderen, ze trekken het zich aan. In wezen is dit een geprojecteerde vorm van zelfkritiek. Ook hier, pareer dat met 'de waarheid is dat ik waardevol ben en daarom zal ik van mezelf houden'.

Mensen die zelfkritisch zijn, zijn vaak ook kritisch naar anderen. Ook hier, pareer dat met 'de waarheid is dat zij net als ikzelf waardevol zijn en daarom zal ik zowel van hen als van mezelf houden'.

Het kritische denken verwart vergissingen maken met fout zijn. We maken allemaal vergissingen in het leven, want het leven is een leerschool. Bij een vergissing besluit je eenvoudigweg het voortaan anders te doen. Je hoeft jezelf er dus nooit op te veroordelen, want daarmee doe je jezelf weer pijn.

We zijn hier allemaal op aarde om te leren meer liefdevol te zijn. Dus laat zelfkritiek en kritiek op anderen varen. Dat is de enige manier om een liefdevol en daarmee ook fysiek gezonder te leven. Als je liefdevoller bent naar jezelf toe, in elke gedachte en elke daad, zal het lichaam zich geleidelijk herstellen van de kritische aanvallen die je op jezelf hebt gepleegd.

Onlangs verscheen een NOS artikel waarin aangegeven werd dat 3,5 miljoen mensen in Nederland lijden aan chronische pijn. Link: nos.nl/artikel/2540918-miljoenen-nederlanders-hebben-chronische-pijn-artsen-spreken-van-pijnepidemie. Ook is bekend dat miljoenen Nederlanders te dik zijn. In een superkritische maatschappij is dit waarschijnlijk niet voor niets gebeurd.

Terwijl er in Nederland van alles faliekant mis gaat, maken velen zich liever druk om foute woorden. Foei, je gebruikt een fout woord, een verboden woord. Foei, je gebruikt een woord dat door iemand in Nederland wel eens verkeerd kan worden opgevat. En daarmee is het probleem dat iemand aankaart van tafel.

Het probleem is opeens zogenaamd het foute woord en je moet degene die ze uitspreekt of schrijft erop aanvallen. Heel X of Twitter wordt uitgeplozen op foute woorden, om de persoon die ze gebruikt aan te vallen, in kranten, praatprogramma’s en politiek. Hele discussies over een woordje, in plaats van over het probleem.

Woordenstrijd verbergt onmacht of onwil om werkelijk iets aan problemen te doen, want er moet opeens eerst een goed woord worden gevonden.

Woorden veranderen of verbieden, geeft slechts de illusie dat er iets is veranderd, maar het probleem wordt juist verborgen.

Daarnaast is woordenstrijd bedoeld om iemand schuldig te verklaren voor het probleem terwijl er alleen een verkeerd woord is gebruikt.

Het is net als met kibbelende stellen. Ze maken ruzie om iets onbenulligs, maar verbergen zo de onderliggende problemen, komen er helemaal niet meer aan toe.

Eens in de zoveel tijd krijgen we allemaal wel ‘uitnodigingen’ om een bepaald psychologisch spelletje mee te spelen. De kunst is de uitnodiging of opening tijdig te herkennen en niet mee te spelen. Hier een voorbeeld van de dramadriehoek.

Ik kreeg kopietjes van mails die een familielid van mij aan andere mensen stuurde. Dit terwijl ons contact al jaren terug verbroken was. Ik negeerde ze eerst, maar het werden er steeds meer. In plaats van ze te blokkeren, vroeg ik haar netjes daarmee te stoppen. Een normale reactie zou zijn, oké, ik zal ermee ophouden. Je begrijpt het al, mijn reactie was voor haar een reden om het spel voluit te spelen met me, want ik had gereageerd op haar ‘uitnodiging’.

Hierop stuurde ze me een mail waarin de drie posities van de dramadriehoek duidelijk naar voren kwamen. ”Ik ben erg zielig en heb alleen de beste bedoelingen.  Ik vind het raar van jou dat je geen empathie met me toont en nee tegen me zegt. Mensen in mijn omgeving vonden jou ook maar een raar en weinig empathisch mens."

In termen van de dramadriehoek zei ze dus: ik ben slachtoffer, jij hoort me te redden en omdat je dat niet doet, val ik je aan, dan noem ik je een raar mens en vertel iedereen hoe raar je bent. 

Mensen die de dramadriehoek graag spelen, laten het verleden zelden los, proberen het spel met jou steeds opnieuw te heropenen. Ook nodigen ze nieuwe mensen uit, die dan een tijdje meespelen, totdat deze het spelletje doorkrijgen en het zat worden. Dus probeer de ‘uitnodigingen’  tijdig te herkennen en laat je er niet emotioneel in meezuigen. Vergeet echter nooit, dat je zelf de bron van je ervaringen bent, dus je op dieper niveau hebt gevraagd om de uitnodiging als een soort uitdaging aan jezelf.

Mensen kunnen denken dat ze een lichaam zijn en dat hun geest een soort toevallig bijverschijnsel is van de biologie, van elektrische stroompjes van hun hersenen. Ze zien zichzelf dan als een tijdelijk wezen, als een bewustzijn dat sterft als het lichaam sterft. Dit geeft allerlei angsten, plus neiging om in de aanval te gaan tegen alles wat dat lichaam bedreigt. Of ze willen juist het eigen of andermans lichaam verheerlijken.

Mensen kunnen tevens denken dat hun geest tijdelijk een lichaam bewoont en gebruikt en beseffen dat hun geest na de lichamelijke dood voortleeft. Hierdoor raak je geleidelijk bevrijd van veel angsten, kan je lichamelijke problemen makkelijker relativeren. Je verguist je lichaam niet, verheerlijkt het niet, ziet het niet als een doel op zichzelf, maar als een middel, net zoals je huis of je auto middelen zijn. Je zorgt wel voor je lichaam, maar niet op een overdreven manier.

De vraag die je je kan stellen, als je lichaam een middel is ten behoeve van je geest, welk doel zou je geest ermee hebben? Wat wilde je geest ervaren, los van die lichamelijke angst en lichamelijke verheerlijking? Wat blijft er over als je het lichamelijke en materiële als tijdelijke situatie kan zien en jezelf als eeuwig? Wat kwam je hier doen?