Renée Merkestijn

Voordeel van AI is, dat je makkelijk cijfers kan krijgen, plus gevolgen van beleid kan doorberekenen. Europa wilt CO2 uitstoot per 2040 met 90% reduceren.

CO2 uitstoot Europa komt uit:

11% Landbouw (80% ervan uit veeteelt)
38% Industrie (vooral fossiel)
21% Verkeer
15% Wonen

Als we dit zonder innovatie moesten verbeteren, moeten we dit allemaal met 80-90% verminderen, wat niet realistisch is. Dan komen we qua levensstandaard op niveau eind 17^e en begin 18^e eeuw terecht.

Dus verbetering moet met name uit innovatie komen en waar dit niet mogelijk is, moeten we afschalen. In 30 jaar hebben we de emissies met 34% doen dalen. Dus komende 15 jaar moeten we het dan nog eens met het dubbele daarvan zien te bereiken. Dus alles moet worden  verbeterd, dus grootscheepse innovaties tegen hoge kosten. Alleen zitten ook daar grenzen aan.

• Landbouw kan maximaal tot 30-50% innoveren, rest moet landbouw weg, dus minder voedsel.

• Industrie kan dit halen, mits we enorm opschalen dus in investeren.

• Wegtransport kunnen we wel innoveren, maar luchtvaart en scheepvaart niet, dus moeten we luchtvaart en scheepvaart drastisch beperken.

• Woningen renoveren gebeurt tot nu toe 1% per jaar en dat moet 2-3% worden, dus we moeten veel meer investeren dan nu.

Als we dit allemaal zouden doen, gaat onze levensstandaard een eind terug en wel als volgt, volgens AI, Met maximale innovatie in wegtransport en industrie, 2-3% opschaling per jaar in wonen, en een combinatie van 30-50% innovatie en 50-70% reductie in landbouw en luchtvaart/scheepvaart, zou de levensstandaard in de EU en Nederland lijken op die van de jaren 1950-1960.

• Eenvoudige diëten met beperkt vlees en zuivel (vergelijkbaar met wederopbouwtijd)
• Redelijk comfort in woningen, maar met soberder energiegebruik (jaren 1990-2000)
• Moderne lokale mobiliteit, maar beperkte internationale reizen en handel (jaren 1950).
• Beschikbaarheid van consumptiegoederen, maar minder diversiteit (jaren 1990).

Op dit moment woeden er vele oorlogen en mensen kiezen partij. We zeggen vrede te willen, maar vrede bereik je nooit door partij te kiezen. Vrede bereik je alleen door strijdende partijen tegen te houden, te zorgen dat ze in gesprek gaan met elkaar en het conflict samen beëindigen.

Momenteel kiezen mensen helaas partij. Voorstanders van A zijn boos op B en voorstanders B zijn boos op A wegens de misdaden die in de oorlog, in elke oorlog , worden begaan. Mensen vallen elkaar zelfs in Nederland aan, omdat ze verschillende partijen kiezen. Zo breidt de oorlog zich als een smerige olievlek uit over de hele wereld.

Vrede is alleen mogelijk als we stoppen met partij kiezen. Haal liever de  heethoofden uit elkaar en zorg dat ze in gesprek komen met elkaar, ga bemiddelen. Het is de enige manier. Kies niet voor partijen, kies niet voor oorlog, maar kies voor vrede.

We worden bijna allemaal opgevoed met het valse idee dat concurrentie zorgt voor een beter functioneren. We moeten beter worden dan de anderen en moeten winnen, zijn daarom altijd bang minder goed te zijn en te verliezen van anderen. We zijn continu aan het vergelijken en ontwikkelen onszelf continu onder een gevoel van dwang, het wordt een moeten. Als je je alleen maar mag vergelijken met de toppers, ben je altijd de verliezer, ben je altijd bang, hoe hard je ook je best doet.

Als je zonder angst wilt leven, je nooit meer de verliezer wenst te voelen, dien je die concurrentiegedachten opzij te schuiven en te vervangen door inspiratie. Concurrentie daagt wellicht uit, maar uitdaging is geen inspiratie.

Alle mensen ontwikkelen zich van nature richting een beter functioneren vanuit inspiratie. Die inspiratie komt uit ons innerlijk voort én ontstaat in reactie op alles wat we zien, net als bij kinderen. We zien iemand iets leuks doen, dat willen we ook eens proberen, er ontstaat een innerlijk verlangen, we raken geïnspireerd. Als het inderdaad leuk is voor ons, ontwikkelen we bijna als vanzelf onze mogelijkheden op dat gebied, omdat het innerlijke plezier ons inspireert.

We hebben niet meer geleerd geïnspireerd te leven, door concurrentie raken we dit zelfs makkelijk kwijt. We geven het op onszelf te zijn en onszelf te ontwikkelen, omdat we geloven toch geen topper te kunnen zijn. In werkelijkheid zijn er maar weinig toppers en blijven die toppers ook niet lang aan de top. Je kan beter kiezen voor jezelf ontwikkelen vanuit inspiratie en plezier, zonder jezelf met wie dan ook te vergelijken, zonder te willen winnen van wie dan ook. Want juist met concurrentie beperk je je eigen ontwikkeling, groei je niet vanuit je inspiratie en plezier, maar probeer je aan andermans plaatje te voldoen.

Dus vraag jezelf af, wat inspireert me, wie inspireert me, zonder daarbij meteen allerlei concurrentiegedachten te formuleren voor jezelf. Je hoeft niet de beste te zijn, je hoeft alleen je geïnspireerde zelf te zijn.

Vergeven is je hoofd of geest opschonen. Vergeven is alle shit uit je verleden, inclusief alle woede en verdriet, verwijderen uit je gedachten, omdat die gedachten giftig zijn. Ze vergiftigen je geest. Ze vergiftigen alles wat je zegt en doet, alles wat je voelt, al je reacties en emoties.

Kortom, zonder vergeving ben je niet meer in staat jezelf te zijn en gelukkig te leven. Je kan dan niet meer verder, blijft in het verleden hangen.

Vergeven kan je zien als een kleine of grote schoonmaak. Als je regelmatig vergeeft, blijft je geest schoon en is de eventuele grote schoonmaak minder werk. Je geniet ook meteen van het positieve effect.

Begin altijd met het vergeven van jezelf. Breid dit dan uit naar andere mensen.

Mochten er werkelijk gruwelijke dingen gebeurd zijn die moeilijk te vergeven lijken, bedenk dan het volgende. De menselijke geest kan door haat en woede totaal compleet worden verduisterd, dat weten mensen letterlijk niet meer wat ze doen, heeft de waanzin het overgenomen. Maar laat hun haat asjeblieft niet zorgen dat ook jouw geest die kant opgaat, probeer het toch te vergeven. 

Als onze geest zich tegen iets richt, anti is, raakt ze gevangen in negatieve energie en versterkt zo de negatieve energie in zichzelf en in de wereld. Want anti zijn is in de kern een aanvalsgedachte.

Veel mensen zijn tegenwoordig anti van alles, anti dit, anti dat, anti zus, anti zo. Die hebben de illusie dat ze daarmee iets positiefs bereiken. Wat het echter brengt is strijd, polarisatie, angst, pijn en verdriet. Het anti zijn stimuleert het overleven, het vechten en vluchten. Het schakelt je innerlijke rust uit, je gezonde verstand, je empathie. Met anti bereik je uiteindelijk niets.

Weten wat je niet wilt is iets anders dan weten wat je wel wilt. Een positief doel geeft energie, een anti-doel ontneemt je energie.

Dus vraag je altijd af wat je wél wilt, noem wat je wél wilt. En als je merkt dat je jouw doelen als anti formuleert, zet het dan om in positieve bewoordingen, noem wat je wel wilt.

Spiritueel gezien is het licht en is liefde aan het toenemen, hoe kan het dan zo erg worden met al die haat in de wereld? In het licht wordt duisternis zichtbaar. Je kan duisternis alleen bestrijden als je ernaar durft te kijken, dus niet in de ontkenning gaat. Maar evenmin dien je erin mee te gaan, want haat is slechts ontkenning van het licht, daarmee in wezen niets.

Hoe herken je haat? 
Haat betekent eenvoudigweg dat je mensen eigenlijk dood wilt hebben. Nu zullen haters dit niet altijd ronduit toegeven of zeggen, al gebeurt dit inmiddels wel regelmatig. Soms hebben ze niet eens door dat ze de ander dood willen hebben.

• Haat wordt verborgen onder het opsommen van wat er allemaal fout is aan mensen, zal mensen  bedreigen, zwart maken, zal alleen vol vuur het slechte van mensen noemen.
• Haat wordt verborgen onder beperkende maatregelen, opdat de gehate mensen niet meer kunnen meedoen aan het volle leven. Maatregelen die tot uitsluiting, bezitsverlies en zelfs de dood kunnen leiden. Haters vinden dat goed, haters vinden de pijn en de ellende van andere mensen gerechtvaardigd.
• Haters zullen het liefst andere mensen als haters aanmerken en deze mensen aanvallen, nooit naar zichzelf kijken. Haters hebben altijd het gelijk aan hun kant, mensen die ze haten nooit.
• Haters zijn altijd in de aanval, soms stiekem, soms openlijk. Als haat de kop opsteekt, gedraagt het zich als een gruwelijk vuur dat zich razendsnel uitbreidt en alles zal vernietigen.
• Haat stopt ook niet, als de ene mens of groep is uitgeschakeld, valt haat weer anderen mensen en groepen aan. Haat zoekt altijd weer nieuwe slachtoffers, totdat de laatste hater alleen overblijft in een vernietigde wereld en alleen nog zichzelf kan haten en vernietigen. Dus resultaat is het niets, de dood.

Dus wat kan je ertegen doen? Herken en benoem haat voor wat het is, praat het niet goed, ontken het niet, laat je er zeker niet toe verleiden erin mee te gaan of er juist tegenin te gaan. Blijf er alleen rustig op wijzen dat alleen liefdevolle gedachten,  communicatie en daden een liefdevoller wereld kunnen scheppen. 

Het zijn onze gedachten die de fysieke werkelijkheid veranderen, dus ons van ziekte kunnen genezen. Alleen hebben we moeite om in de kracht van onze eigen gedachten te geloven, dan werkt het niet. Daarom willen we onze genezende gedachten versterken met medicijnen, voeding, rituelen, therapie.

Veel mensen geloven dat het alleen die hulpmiddelen zijn die hen genezen. Dat waarin we geloven, wordt inderdaad waar voor ons. De keerzijde is ook waar, als je diep in je hart niet in geneeskracht van die hulpmiddelen gelooft, zullen ze je niet helpen.

Het is prima om je genezende gedachten te ondersteunen met diverse hulpmiddelen, als dat je helpt gezonder te worden. Probeer niet van de ene op de andere dag al die hulpmiddelen los te laten. Het geloof van de meeste mensen in al die hulpmiddelen als bron van genezing is namelijk sterk en dan val je terug.

Probeer evenmin andere mensen te vertellen welke middelen wel en niet werken, want dat is persoonlijk, het is altijd weer afhankelijk van waarin je gelooft. Wat je gelooft, dat werkt voor je: of het reguliere of alternatieve medicijnen zijn, een mix daarvan, therapievormen, voeding of rituelen. Dit helpt allemaal om je denken richting geloof in je genezing te brengen.

Wat wel van je gevraagd wordt, is je eigen denken goed te onderzoeken. Verwar nooit je werkelijke gedachten met je wensdenken, met iets wat je vindt dat je zou moeten geloven. Kijk wat je werkelijk gelooft.

Kijk bijvoorbeeld naar wat er als eerste in je opkomt als je ziek bent. Als het eerste dat je denkt is, ik heb een pil nodig, of ik heb hulp van een arts nodig, is dat je werkelijke denken. Dan vertrouw je nog op medicijnen en therapeuten en nog niet volledig op je eigen gedachten.

Je kan je denken geleidelijk veranderen; dan kan er een moment komen, dat je zonder al die hulpmiddelen kan. Maar loop niet op jezelf vooruit, probeer niet iets te zijn wat je nu nog niet bent. 

De meeste HSPs weten wel dat ze emoties van mensen in hun directe omgeving oppikken en daardoor kunnen worden beïnvloed. Die gevoeligheid, of liever het bewustzijn daarvan, is zich aan het uitbreiden richting de hele wereld. HSPs gaan voelen wat de hele mensheid voelt. Dat is even wennen.

Op dit moment gaat de hele mensheid richting een grotere gevoeligheid en HSPs zijn de voorlopers daarin. Ze kunnen er op individueel niveau vaak goed mee omgaan en kunnen de kennis en vaardigheden aan mensen doorgeven voor wie dat nog relatief nieuw is.

Wat HSPs zelf nog moeten leren is om met al die emoties op collectief niveau om te gaan, kortom, met dat collectieve emotionele veld. Ditzelfde geldt voor het collectieve mentale veld. Veel HSPs ervaren dit nog als een voortdurende staat van stress of overprikkeling.

HSPs zijn vaak nog te veel alleen aan het reageren op het collectieve emotionele of mentale veld, resonantie. HSPs kunnen leren focussen op het positief beïnvloeden van die collectieve energievelden, manifestatie. Probeer als HSP je gedachten, emoties en lichaam rustig en vredig te houden, ofwel, manifesteer rust en vrede in dat collectieve veld als je maar enigszins kan.

Als je overprikkeld of gestrest bent geraak, focus dan op de rustige en vredige aspecten in het collectieve veld. Die zijn er ook. Door er samen op te focussen, breidt dat zich uit. Gebruik bijvoorbeeld affirmaties als: ik wissel vredige gedachten en emoties uit met het collectieve veld. Zorg dat je praten en handelen ook zo vredig mogelijk worden, daarmee versnellen we de collectieve transitie naar een vrediger wereld. 

De wereld blijft waanzinnig, zolang ons denken waanzinnig blijft. Waanzin is ons denken in termen van pijn, oorlog, strijd en haat, geloven dat het niet anders kan, waarmee we dit ondersteunen en bevorderen. Waanzin houdt waanzin in stand.

De enige weg uit de waanzin, is hier niet meer voor kiezen, op geen enkele wijze. Het is zinnig te denken in termen van genezing, eenheid, vrede, vriendschap en liefde, te geloven dat dit niet anders kan, waarmee we dit ondersteunen en bevorderen. Want liefde houdt liefde in stand.

Waanzin zit in de geest, onze geest kunnen we genezen. Geloof daarom niet meer in de waanzin van de dag die je ziet, geloof slechts in het liefdevolle wat je elke dag wilt zien.

Spiritueel gezien is deze wereld een droomwereld. Met onze gedachten vormen we beelden en die beelden vertalen zich in onze geest als fysieke ervaringen. Het lijkt net alsof de fysieke wereld zich buiten onze geest bevindt, terwijl die zich eigenlijk in onze geest bevindt. Dit is een van de moeilijkste spirituele denkbeelden om te bevatten. We dromen niet alleen ’s nachts, maar ook overdag. Spiritueel ontwaken is gaan beseffen dat alles wat we ervaren zich in onze eigen geest bevindt, nergens anders.

We komen vaak in een soort programmaloop.  Met ons eigen denken creëren we onze fysieke ervaringen. Daar denken we weer van alles over, maar die reacties bevestigen vooral onze oorspronkelijke gedachten. Onze fysieke werkelijkheid is daarmee een weerspiegeling van onze persoonlijke en collectieve denkbeelden. Het is zowel beangstigend als bevrijdend dit te weten. Angstig omdat we het allemaal zelf doen met onze geest en dus zelf verantwoordelijk zijn. Bevrijdend omdat we in staat zijn onze denkbeelden en reacties te veranderen en daarmee onze fysieke ervaringen.

We ervaren op dit moment de wereld vanuit twee ingeburgerde denkbeelden, ten eerste dat de wereld zich fysiek buiten onze geest bevindt en ten tweede dat er goed en slecht mogelijk is, dualiteit. Dit wordt in de spirituele wereld als de 3D dimensie aangemerkt. De wereld spiegelt ons een 3D beeld van de werkelijkheid, welke wordt gekenmerkt door strijd, want het kwaad dat zich ogenschijnlijk in de buitenwereld bevindt, moet ook daar fysiek bestreden worden, plus het goede moet ook in de buitenwereld gevonden worden.

We zijn op weg om die beide denkbeelden los te laten, zowel het idee dat er een fysieke werkelijkheid buiten onze geest is, als het idee dat er goed en slecht bestaat. Dat wordt meestal de 5D dimensie of de dimensie van liefde genoemd. Er is in 5D niets meer dat zich buiten ons bevindt, niets meer buiten ons wat slecht kan zijn en bestreden moet worden. Het goede dat we zoeken, bevindt zich in onze eigen geest. Met die verandering in denken, creëren we een heel andere ervaring, een andere wereld.

In onzekere tijden komt de behoefte boven aan meer autoriteit, aan een top die alles bepaalt voor de rest van de mensen. De top wordt tegelijk bang voor de mening en macht van de mensen daaronder en probeert dit te reguleren.

Zelfs systemen die er voor álle mensen zeiden te zijn, zoals democratie, socialisme en communisme, krijgen autoritaire trekken. Alles wordt top down geregeld, de top weet wat goed is en de rest moet daarin mee. Inspraak, het willen luisteren naar andere visies, neemt af. De top sluit zich op in een ivoren toren, zowel politiek, cultureel, juridisch als economisch.

Denk bij politiek aan het afschaften referenda en uitsluiting partijen. Denk bij cultureel aan het uitsluiten van bepaalde mensen/groepen van het publieke discours. Juridisch door steeds meer verbodswetten te maken. Economisch krijgt de top geleidelijk meer voordelen dan de grote groep, dus meer macht.

Er ontstaat een maatschappij met een steeds grotere tweedeling. Een kleine machtige groep bepaalt bijna alles, de rest moet volgen, want wordt anders verder uitgesloten. Het grootste deel van de mensen voelt zich binnen dit soort autoritaire structuren steeds minder gehoord, de top luistert niet. Als mensen protesteren, voelt de top zich vaak bedreigd en vervalt in uitbreiding van het autoritaire beleid.

In goede tijden is het makkelijker om autoritaire denkwijzen en top down systemen los te laten, maar in slechte tijden gaan angsten een rol spelen. In plaats van méér in overleg te gaan met alle mensen, gaat men mínder in overleg, wordt alles al snel pro of juist contra autoritaire ideeën en top down beleid.

Het gevaar is dat de ongehoorde groepen steeds meer protesteren en de top die negeert of onderdrukt. Dat zien we nu overal gebeuren, enerzijds toename autoritair beleid, anderzijds steeds meer protesten. Onvrede bij de mensen ontstaat vooral als ze niet gehoord worden, als hun mening niet meer mag. Als we een wereld zonder al die strijd willen, wordt het tijd weer naar iedereen te luisteren. 

Deze uitspraak kan verschillende emotionele reacties geven. Dit hangt af van je kijk op het leven. Het verwijst naar je ideeën over bijvoorbeeld acceptatie, verantwoordelijkheid, mogelijkheden, leerprocessen, spirituele ideeën, creativiteit.

Meestal is je ideeënwereld een mix, waarbij de twee uitersten zijn:

• Je bent aan de wereld overgeleverd, dingen overkomen je, alles wat gebeurt is puur toeval en daar heb je maar mee te dealen, je moet zien te overleven. Dan wijs je dit idee af.
• Je creëert zelf al je ervaringen, goed en slecht, om ervan te leren en van te groeien. Dan kan je je wel vinden in de uitspraak.

Maar of je nu denkt overgeleverd te zijn, of alles zelf te hebben gecreëerd, je zult gewoon dagelijks je keuzes moeten maken over wat je denkt, hoe jij je voelt, wat jij doet in jouw leven. Of je nu denkt daar zelf iets over te kunnen zeggen, of denkt alleen maar te moeten reageren.

Het leven is eigenlijk altijd een keuze. Wat denk, voel en doe je nu, dus op dit moment? Daar heb je in ieder geval altijd invloed op. 

We zitten in een instabiele periode in de geschiedenis. Het wordt niet voor niets vergeleken met de val van het Romeinse rijk. Het wordt niet voor niets soms een spirituele eindtijd genoemd.

Het leven kent meerdere fasen, stabiele periodes, gevolgd door onvrede en instabiliteit, dan wordt het oude afgebroken en worden nieuwe manieren uitgeprobeerd, daarna stabiliseert alles zich weer voor een aantal jaar. Dit geldt voor ons persoonlijke en collectieve leven, die zijn nauw met elkaar verbonden.

In stabiele periodes voelen we ons veilig, in instabiele periodes onveilig en komen allerlei angsten en stressreacties op gang zoals nu. Die reacties kunnen tot afbraak kan leiden, of juist tot het hardnekkig willen vasthouden aan het oude. Het is belangrijk de stress en paniek zoveel mogelijk buiten de deur te houden.

Het oude zal er nog wel een tijdje zijn, al vallen sommige zaken geleidelijk weg door alle nieuwe ontwikkelingen. Het nieuwe is er ook niet in één keer en is niet per se blijvend, want er wordt eerst veel geëxperimenteerd. Dus we hebben de tijd om dingen rustig te onderzoeken op merites en geleidelijk een nieuw leven op te bouwen met elkaar. Neem die tijd vooral ook voor jezelf.

Probeer niet krampachtig aan het oude vast te houden en het nieuwe af te wijzen. Gooi ook niet in één keer al het oude weg om blindelings in nieuwe ontwikkelingen mee te gaan. 

Probeer te bepalen wat je werkelijke waarden zijn, streef die na, kijk wie en wat daarbij past. Onderzoek voordelen en nadelen van oud en nieuw, bepaal wat je per se wilt ervaren en kies daarvoor. Volg daarin niet de massa, maar evenmin een kleine activistische of experimentele groep, maar stel je eigen prioriteiten. 

We zien niet de werkelijkheid, maar zien alleen onze eigen denkbeelden terug in de wereld. Denkbeelden zijn als stickers die we overal opplakken. Onze werkelijkheid is een projectie van alle denkbeelden, die we eerder in ons leven vormden. . We plakken de hele wereld vol met stickers, geloven dat we de wereldse realiteit zien, maar zien alleen onze eigen denkbeelden in de wereld terug.

Zodra we iemand zien, bedenken we daar iets over vanuit onze eigen achtergrond. We vinden van alles over het uiterlijk, de persoonlijkheid, het gedrag, de politieke en religieuze standpunten van mensen. We vinden van alles van elke situatie of gebeurtenis.

Die denkbeelden ofwel stickers bevatten bijna altijd een oordeel, iets is voor ons goed of slecht. We plakken voortdurend rode en groene stickers op de wereld en reageren daar vervolgens emotioneel op, omdat we onze denkbeelden vreselijk serieus nemen. Die denkbeelden en emoties zetten ons ook weer tot actie aan.

We reageren niet op een persoon of op een situatie, maar op onze eigen denkbeelden, op onze eigen rode en groene stickers. Als we ons boos maken of verdrietig zijn, reageren we op onze eigen rode stickers. Als we onszelf of anderen bekritiseren, reageren we op onze eigen rode stickers. Als iets of iemand ons blij maakt, reageren we op onze eigen groene stickers. We zien dingen niet zoals ze zijn, maar zoals we denken dat ze zijn.

Besef dat elke ervaring voortkomt uit de eigen denkbeelden. Als we die denkbeelden veranderen, zal de wereld anders voor ons verschijnen.

Om prettiger te leven, kunnen we in ieder geval onze rode stickers minder serieus te nemen. We kunnen leren niet meer overal rode stickers op te plakken. Want we hebben onszelf ermee, voelen ons daardoor ongelukkig. Groene stickers zijn prettiger, maar we zien dan nog steeds onze eigen denkbeelden, niet de realiteit.

Emoties zijn reacties op zintuiglijke en mentale prikkels, reacties op vooral acute zaken en daarmee vooral geschikt voor ons gedrag en leven op korte termijn.

Nieuws bevat een heel scala aan prikkels en zal veel emoties oproepen. De emoties komen meteen op en nemen normaalgesproken snel af, behalve als die regelmatig worden herhaald. Dat is waar nieuwsprogramma’s en praatprogramma’s gebruik van maken. Al die prikkels en de emoties zorgen dat we geboeid blijven kijken en luisteren en ons tijdelijk zeer betrokken voelen. Sterke emoties etsen alles wat we zien ook dieper in ons geheugen in en gaan daarmee ons gedrag bepalen.

Die prikkels worden in het nieuws voortdurend herhaald, waardoor we continu in een emotionele staat blijven zitten, ons door onze emoties laten overheersen of overprikkeld raken. De emoties zorgen dat we alles wat we zien en horen sneller als echt en waar ervaren, net zoals bij het kijken naar een zielige of enge film. Bij een film kunnen we nog zeggen dat het niet echt is en onze emoties loslaten. Bij nieuws zeggen we tegen onszelf dat het echt is en houden de emoties eerder vast.

We denken en praten over het nieuws en herhalen op die manier die prikkels voor onszelf en blijven die emoties voor onszelf oproepen. Vaak totdat het nieuws weer met een volgend verhaal komt, met geheel nieuwe prikkels . Dat is de reden dat de aandacht voor bepaalde ellende korte tijd opleeft en na een tijdje weer verdwijnt. We vergeten het. Andere ellende wordt echter regelmatig herhaald en blijft ons dag na dag emotioneel maken. Al die voortdurende die prikkels en emoties kosten bergen energie en kunnen ons uitputten. 

We zullen door sterke emoties zelden de achtergronden rustig onderzoeken, omdat het zo waar lijkt door emoties. We verliezen gemakkelijk ons gezonde, nuchtere verstand. Daarbij gaan vaak herhaalde emoties deel uitmaken van ons gevoelsleven. Omdat nieuws vooral focust op ellende, zullen we vooral angst en woede inprogrammeren in ons gevoelsleven. Dus als we veel en vaak het nieuws zien en horen en zo al die emoties stimuleren, gaan we ons steeds vaker langdurig angstig en boos voelen. Emoties zijn mooi, ze maken ons tot mens. Maar in deze prikkelrijke informatiemaatschappij krijgen we zogezegd een overdosis ervan en maken onszelf vaak onnodig doodmoe en ongelukkig. 

Het is daarom handig om nieuws voor jezelf te doseren, zeker het nieuws dat visueel of mentaal prikkelend wordt gebracht en sterke emoties oproept. Kijk er niet te vaak naar en kies media die alles feitelijk en afstandelijk brengen. Ga bijvoorbeeld eens in de week kranten lezen in de bieb in plaats van elke dag alles te willen volgen. Besef dat  veel nieuws gaat over situaties waar je geen enkele invloed op heb. Je emoties putten je dan uit, maar je helpt er niemand mee; zit eerder jezelf dwars in je eigen leven.

Als nieuws je langdurig emotioneel maakt, check dan alle feiten en achtergronden om een nuchtere blik te ontwikkelen. Geloof niet alles wat men je vertelt, want brengers van nieuws kunnen net als jij in emoties vastzitten en ten diepste in zaken geloven door hun aanhoudende emoties. We hebben de illusie dat het nieuws objectief wordt gebracht, maar het wordt gemaakt door mensen en mensen zijn nu eenmaal emotionele wezens en kunnen door emoties worden overheerst en daarmee hun gezonde verstand verliezen. 

Een van de mooiste manieren om jezelf en je situatie te accepteren, is tegen jezelf zeggen dat je precies bent waar je zijn moet. We kunnen ons in gedachten nogal eens druk maken over ons dagelijks leven, bedenken dat het niet voldoet aan onze wensen of eisen, dat de verkeerde mensen of gebeurtenissen in ons leven aanwezig zijn, waarmee we stress toelaten. Stress zorgt dat we niet meer goed functioneren, alleen nog maar kunnen vechten, vluchten of verstarren.

Als je precies bent waar je moet zijn, wordt het makkelijker jezelf te accepteren zoals je bent. Dan verdwijnt de stress over jezelf en komt er innerlijke rust voor in de plaats. Je gaat ontspannen. En als je een tijdje ontspant, vind je geest manieren om met elke situatie in het leven om te gaan, ook eventuele problematische situaties.

Het stimuleert het vertrouwen in je spirituele groei. Dingen komen niet voor niets op je pad. Eigenlijk is altijd de uitdaging: hoe kan ik met de huidige situatie liefdevol en creatief omgaan? Liefdevol en creatief is zeker niet op een stressvolle manier. Het is altijd rustig, vredig, vriendelijk, open, nieuwsgierig, praktisch en stapsgewijze omgaan met alles wat bij jouw situatie hoort, je lichaam, je geest, de mensen, de omgeving, de gebeurtenissen.

De enige tijd en plaats die bestaan zijn het hier en het nu. Daar kan je liefdevol en creatief zijn, nergens anders.

Eén van de minst gewaardeerde kwaliteiten is momenteel neutraliteit. Mensen worden geacht een partij te kiezen in alle wereldse kwesties. Je bent ergens voor of tegen. Waar je tegen bent, val je aan in woord en daad. Zo wordt de wereld een steeds groter strijdtoneel, want de strijd in land X breidt zich dan als een olievlek uit over de hele wereld. We importeren andermans strijd, alsof we in eigen land niet genoeg aan ons hoofd hebben.

Als we partij kiezen, worden we boos op de tegenpartij en ieder die hen steunt en vallen die aan. Als we partij kiezen, staan we alleen open voor argumenten die ons gelijk bevestigen. We zien mensen niet meer als personen, maar als vertegenwoordigers van een partij. Dan zijn we niet meer in staat tot een open gesprek, alleen tot heftige discussies die soms zelfs gepaard gaan met geweld. We baseren ons standpunt op wat één van de twee partijen zegt en gaan de strijd aan met mensen die het standpunt van de andere partij aanhangen.

Als we in vrede willen leven in eigen land, kunnen we beter neutraal leren zijn, stoppen met voortdurend aan de wereldstrijd mee te doen door partij te kiezen. Vrede betekent dat je je niet laat meevoeren in de strijd van andere mensen.

Byron Katie adviseerde je af te vragen wiens zaak iets is. Is de strijd elders in de wereld jouw zaak, andermans zaak of Gods zaak?

Dopamine is een stofje dat ons lichaam aanmaakt als we ons langere tijd inspannen, wat een gevoel van beloning geeft. Als we focussen op een taak die inspanning vereist, welke dan ook, neemt onze dopamine geleidelijk toe en neemt na beëindiging geleidelijk af. Dan kom je weer terug op je dopamine basisniveau. Dopamine houdt ons al die tijd gemotiveerd.

Het duurt bij inspanning ongeveer een kwartier voordat dopamine toeneemt. Dat eerste kwartier is de beroemde drempel of weerstand, dan worden we nog makkelijk afgeleid en dat maakt elke taak lastig voor ons. Daarna wordt het makkelijker door de toename van dopamine, we raken gemotiveerd door het plezier dat dit geeft. We komen in de flow. Als we die weerstanden vaker overwinnen, wat vaker langdurige taken op ons nemen, wordt het ook weer makkelijker om het vaker zo te doen. Dus eigenlijk voelen we ons het meest gelukkig bij langdurige focus en inspanning, zoals lezen, studeren, werken, lichaamsbeweging, ons huishouden doen, etc.

We hebben echter manieren gevonden om die gewenste hoge dopamineniveaus acuut te bereiken, zonder langdurige inspanning. Denk aan suikers eten, scrollen op social media, drank en drugs. Die geven meteen dat fijne beloningsgevoel. Probleem is, ons dopamineniveau schiet snel omhoog, maar schiet ook snel weer terug. Niet alleen terug naar het basisniveau, maar zelfs onder dat basisniveau. Een 5+ in dopamine geeft daarna een 5- in dopamine. Dan voelen we ons slecht, moe en somber. En als we vaker op die 5- zitten, dus vaker onze tijd besteden aan bijvoorbeeld scrollen op social media, dan raakt onze dopamine uitgeput en komen we in depressies en lethargie terecht, dan ontbreekt zingeving.

De enige manier om je prettig en gemotiveerd te voelen in je leven, is je dopamineniveau op een natuurlijke manier hoog zien te houden. Dus je enerzijds meer te richten op dingen die langdurige aandacht nodig hebben en je dopamineniveau verhogen en versterken. Anderzijds door snel genot via social media of suikers of drank verminderen, omdat die je dopamine uitputten en je uiteindelijk depri en lusteloos en ongemotiveerd zullen maken.

We gebruiken ideaalbeelden om te kijken of wijzelf, andere mensen en omstandigheden aan ons ideaalbeeld voldoen. Als de wereld afwijkt van ons ideaalbeeld, is de wereld in onze ogen verkeerd en voelen we ons ellendig. We zeggen eigenlijk, ik ben verkeerd, de ander is verkeerd, mijn omstandigheden zijn verkeerd, de wereld is verkeerd, dus ik besluit boos en verdrietig te reageren op deze afwijkingen van mijn eigen ideaalbeeld.

We kunnen ook de vraag stellen, is ons ideaalbeeld wel reëel? Bestaat er wel zo’n ideale wereld, of zit die alleen in ons hoofd? Maken we ons misschien onnodig druk door vergelijkingen van ons ideaal met de werkelijkheid? Gaan we door die mentale vergelijkingen niet in gevecht met de reële wereld?

We focussen vaak op het bestrijden van afwijkingen tussen ideaalbeeld en werkelijkheid, we steken daar al onze energie en tijd in en versterken zo ongemerkt onze nare gevoelens, onze boze reacties en strijd. We gaan hierdoor juist steeds minder aan ons eigen ideaalbeeld voldoen.

We kunnen leren elke dag te focussen op het goede, plezierige en vredige in onszelf, in anderen, in omstandigheden, in de wereld. We hoeven alles wat er is niet te vergelijken met een groots ideaal, dit leidt alleen maar tot hoge verwachtingen en grote teleurstellingen en uiteindelijk tot strijd met onszelf en anderen.

Geluk is te vinden in elke dag het goede en plezierige doen en waarderen. Niet alleen in grote dingen, maar vooral in de vele duizenden kleine, mooie dingen. Wees blij met een glimlach, wees blij met een mooi boek, wees blij met een wandeling, wees blij als je huis opgeruimd is, wees blij met je vrienden, wees blij als je iets creatiefs of zinvols doet op je werk of thuis, wees blij als je iets nieuws hebt geleerd vandaag, wees blij als je iemand kon helpen. 

Geluk is een kralenketting, we rijgen elke dag wat glinsterende kraaltjes aan deze ketting. We genieten niet alleen van het resultaat, maar van elk kraaltje dat we dan schijnbaar moeiteloos rijgen. Zo komen we eerder in de buurt van ons eigen ideaal, dan wanneer we het niet zo ideale steeds maar weer bestrijden. 

We leven in een wereld van projectie. We projecteren onze ideeën op mensen, op omstandigheden, op de natuur en zelfs op God (of hoe jij de allerhoogste principes ook voor jezelf noemt). De wereld ontstaat in je eigen geest, wat je denkt wordt je werkelijkheid. Als je binnenwereld verandert, verandert je ervaring van de buitenwereld mee.

De meeste mensen denken dat God op de mens lijkt, we projecteren ons mensbeeld op God. In plaats van te denken dat we naar Gods beeld zijn geschapen, scheppen we liever God naar ons eigen beeld. Dit betekent dat:

•  als we oordelen, we denken dat God oordeelt.
•  als we belonen en bestraffen, we denken dat God beloont en bestraft.
•  als we onszelf als falend zien, we denken dat God faalt.
•  als we niet van onszelf houden, we denken dat God niet van ons houdt.

Ons goed-slecht mensbeeld, ons denken in verschillen en tegenstellingen, is aangeleerd. God is in wezen een ander woord voor het leven zelf, voor onvoorwaardelijke liefde, voor oordeelloosheid en eenheid. Dat is een heel ander innerlijk beeld wat we ook weer zullen projecteren en dan zullen ervaren, als we hiertoe besluiten.

•  als we denken dat God goed en liefdevol is, denken we ook zo over onszelf.
•  als we denken dat God oordeelloos is, denken we ook zo over onszelf.
•  als we denken dat God creatief en scheppend is, denken we ook zo over onszelf.
• en wat je denkt te zijn, dat zal je zijn, zal je ervaren.

In die zin zijn we allemaal scheppende wezens, we creëren onze eigen realiteit via onze ideeën, zien de wereld niet zoals hij is maar zoals we denken dat hij is. We kunnen een wereld van liefde en eenheid voor onszelf scheppen, of een wereld van haat en dualiteit. Dat begint bij je denken over God en over de mens, jouw ideeën daarover. 

We hebben geleerd onze naasten lief te hebben als onszelf. Dat heeft twee kanten:

• Je hoeft jezelf niet méér lief te hebben dan anderen.
• Je hoeft jezelf niet mínder lief te hebben dan anderen.

Sommige hooggevoelige mensen houden meer van anderen dan van zichzelf. Ze gunnen andere mensen van alles ten koste van zichzelf, ze doen zichzelf tekort. Ze geven hun tijd en energie weg aan anderen, soms zelfs hun geld en bezittingen, maar lopen leeg, raken gefrustreerd en storten in na een tijdje. Dan is er geen evenwicht tussen zelfliefde en naastenliefde.

Om evenwicht te vinden, kan je eens onderzoeken waar je jezelf minder gunt dan andere mensen. Geven en ontvangen moeten in evenwicht zijn. Onderzoek bijvoorbeeld eens:

• waar je je de benen uit het lijf loopt voor anderen, maar zelf vermoeid en leeg achterblijft.
• waar je vindt dat je geen nee mag zeggen, omdat dit egocentrisch zou zijn.
• waar je je laat overrulen door mensen die meer van zichzelf houden dan jij.
• waar je anderen regelmatig verwijt dat ze egocentrisch zijn, wat kan betekenen dat je niet genoeg voor jezelf opkomt.
• waar je jezelf geen rust en ontspanning gunt.
• waar je nooit aan leuke dingen toekomt, omdat anderen je opeisen.
• waar je uitgeput bent nadat je bij iemand op visite bent geweest.

Dit zijn allemaal signalen dat het evenwicht is verstoord. Let ook eens op overprikkeld zijn. Vaak raak je overprikkeld omdat je meer geeft dan ontvangt, of als je jezelf onder druk zet om er altijd voor anderen te zijn ten koste van jezelf.

Een simpele manier om gepieker, malen, boosheid of teleurstelling te voorkomen of te beëindigen, is een punt zetten achter je waarneming. We zetten er meestal een komma achter, gaan over onze waarneming nadenken. Als voorbeeld:

Die meneer maakte ruzie (komma), dat vind ik vervelend, slecht, gemeen, hoort niet, etc.  

Dat kan je veranderen in een punt: Die meneer maakte ruzie (punt).

Achter de komma bevinden zich de dingen die je emotioneel maken, die angst en boosheid oproepen. Met die punt stop je bij de waarneming en doet er verder niets mee in je hoofd. Je zegt eigenlijk, het is wat het is. Dat geeft rust en acceptatie. Je hoeft er niets meer mee.

Je hoeft er in werkelijkheid nooit iets mee, je kan er zelfs niets mee. Die meneer maakte nu eenmaal ruzie, dat is wat het is, punt. Je gepieker over die ruziënde meneer kost bergen tijd en energie, die je beter kunt besteden aan dingen die voor jou belangrijk zijn.

Een punt erachter zetten, maakt tijd en energie vrij voor de mooie dingen in je leven.

Mensen zijn geneigd om zich te identificeren met één van de drie rollen, dader, slachtoffer, redder. In werkelijkheid wisselen mensen voortdurend van rol. Als het slachtoffer zich boos maakt over wat hem is aangedaan, kan hij zomaar veranderen in dader en de eerdere dader tot slachtoffer maken. De redder zegt een conflict op te willen lossen, maar kiest vaak partij en verandert samen met het slachtoffer in dader of in medeslachtoffer.  Geen van de drie rollen zal ooit problemen oplossen of vrede brengen, al geloven ze alle drie dat ze dat wel kunnen.

We zijn als mens verantwoordelijk voor onze eigen levenshouding. De genoemde drie houdingen wijzen niet op een volwassen of vriendelijke levenshouding, maar laat een soort ouder-kindje houding zien in het leven. Daders en redders weten alles en regelen alles wel, slachtoffers zijn de kleine kindjes die afwisselend geholpen of aangevallen worden.

Alle strijd stopt pas, als je die rollen niet meer wilt spelen in je leven en dus niet meer met anderen uit wilt spelen. Dat betekent dat je je angsten loslaat en op jezelf gaat vertrouwen. Het betekent dat je weet dat je elk probleem kan oplossen, je kan letterlijk jezelf prima redden, zonder over te gaan tot daderschap of slachtofferschap of redderschap.

Ieder mens maakt pijn en onrecht mee in zijn leven. Laat je energie niet verloren gaan in het je zwak voelen en op hulp hopen van anderen, of je zwak voelen en aanval verwachten van anderen, of je sterker dan anderen voelen door anderen aan te vallen of te redden.

Alleen vanuit die zelfstandige, volwassen positie kan je bepalen wat je nodig hebt en wat je kan doen. En ja, wellicht heb je hulp nodig, maar vergeet nooit dat helpen en redden twee heel verschillende dingen zijn. Bij hulp neem je zelf de verantwoordelijkheid voor je leven, bij redden wordt deze weggegeven aan of overgenomen door anderen.

Artificial Intelligence biedt ons vooral een enorme hoeveelheid kennis. De vraag is echter, geeft al die extra kennis wel meer wijsheid?

Als we besluiten nemen, doen we dat nooit alleen op basis van kennis, er komt veel meer bij kijken. Denk aan gevoel, intuïtie en creativiteit, plus voorkeuren, wensen, karakter en compassie. Het leven is persoonlijk. We proberen tegenwoordig al de wereld te besturen met kennis en feiten, duizenden wetenschappers en factcheckers vertellen ons hoe we moeten leven. Nu lukt het al niet ons te sturen, met AI zal dat evenmin lukken, want het leven stijgt boven kennis en feiten en controle uit.

Op praktisch terrein is AI handig, maar we kunnen onze besluiten niet overlaten aan AI, want daarmee geven we onze menselijkheid op. Zelfs als we naast kennis onze normen en waarden zouden willen inprogrammeren, is de vraag welke normen en waarden dan? Want ook daarover verschillen we van mening. Willen we dat AI besluit wat onze mening moet zijn, wat het beste is voor ons en het niet meer zelf besluiten?

In onze zucht naar zekerheid en veiligheid, proberen we dingen vast te leggen en te controleren voor onszelf en anderen en geven soms zelfs onze vrijheid ervoor op. Dat is onze angstige kant. Daarmee beperken we onze gevoelsmatige, intuïtieve, creatieve, spontane, avontuurlijke, liefdevolle kant.

Het risico van AI is overmatige controle en daarmee beperking van vrijheid, versterking van onze angstige kant. Het is juist onze menselijke, oncontroleerbare kant, die ons doet groeien en ontwikkelen en ons gelukkig maakt, zelfs als het leven risicovol is. Zelfs als we soms even niet weten wat we moeten ondanks alle feiten en we moeten vertrouwen op onze innerlijke wijsheid. De vraag is of AI ooit deze kant kan ondersteunen.

Psychologisch zullen we alles wat we waarnemen in gedachten indelen in goed en slecht. Deze gedachten geven emoties. Als we iets goed noemen, voelen we ons goed. Als we iets slecht noemen, voelen we ons slecht. En dat goed en slecht baseren we op wat we hierover leerden in ons verleden en voor iedereen is dat anders.

Ons handelen is op deze emoties gebaseerd. Als het goed voelt, versterken we iets in ons leven, als het slecht voelt, verminderen we iets in ons leven. Zo kan iedereen leven zoals hij graag wil. Dat lijkt leuk, maar het gaat niet altijd zoals we het allemaal hadden bedacht met ons eigen goed en slecht verhaal. Zo ontstaat er een innerlijk conflict, strijd tussen wie we zijn en wie we denken te moeten zijn. 

Conflicten met anderen ontstaan als we niet alleen voor onszelf willen bepalen wat goed en slecht is, maar ook voor andere mensen. Dan is in onze gedachten alleen onze levensstijl goed, andermans levensstijl slecht en dan vallen we die anderen aan. Dat kan gaan om uiterlijk, levensstijl, geloof of politieke kleur. Zo ontstaan zowel de kleine als grote conflicten, oorlogen.

Ons goed slecht verhaal maakt dat we continu oordelen en dus continu in strijd verkeren met onszelf en anderen. Probeer te beseffen dat elk goed en slecht verhaaltje persoonlijk is en ook nog beperkt geldig en meestal niet eens haalbaar. Zien dat het beperkt en persoonlijk en onhaalbaar is, vermindert innerlijke conflicten, ofwel de aanvallen op onszelf. Het zorgt ook dat we anderen vrij kunnen laten hun leven te leven zoals ze willen. Dan vallen we ook elkaar niet meer zo aan.

Daaronder zit nog een les, het relativeren en uiteindelijk geheel loslaten van al je eigen goed en slecht verhaaltjes. Je hoeft verschillen niet als slecht te benoemen en aan te vallen. Je hoeft fouten en vergissingen niet als slecht te benoemen en aan te vallen. Je hoeft zelfs andermans oordelen en aanvallen niet te gebruiken om die ander te oordelen en aan te vallen. Dit betekent niet dat je alles maar toelaat, je mag grenzen stellen, maar probeer niet in conflict meegezogen te worden.

Oordeel en aanval maken je ongelukkig en geven conflicten. Als je vredig en plezierig wilt leven, kan je beter leren om niet te oordelen of aan te vallen.  

Je lichaam laat ten eerste zien hoe je over jezelf denkt en ten tweede hoe je energie- ofwel chakrasysteem functioneert. Hieronder staan wat suggesties voor mogelijk onderliggende oorzaken.

Bij gebrek aan zelfliefde, kan je in reactie daarop te dik of juist te dun worden. Omdat je lichaam dat zelfoordeel vanaf dat moment zo duidelijk weerspiegelt, zal de wereld je helaas in je zelfoordeel bevestigen. Het wordt nog moeilijker om van jezelf te houden. Er zijn ook mensen die hun gebrek aan zelfliefde overcompenseren, door bijvoorbeeld continu te diëten en keihard te trainen voor het perfecte lijf. Dat is evenmin zelfliefde, al vindt de maatschappij dit vaak van wel. Dus oplossing voor gewichtsproblemen is altijd: eerst van jezelf gaan houden, lief zijn voor jezelf.  

Gewicht heeft met je aarding te maken, je eerste chakra. Ondergewicht laat zien dat je moeite hebt contact te maken met de aarde, je waait zogezegd weg. Overgewicht probeert het lichaam zwaarder te maken om je aan de grond te houden. Dus ze wijzen allebei op mogelijke aardingsproblemen.

Er is daarnaast een verband met je tweede chakra, je emoties en je flexibel meebewegen (flow). Fysiek proberen we nogal eens via voeding en beweging emotioneel evenwicht te bereiken, voeding én beweging kunnen ons gelukkiger maken. Nu zal de ene mens misschien meer eten en minder bewegen om stabieler te worden, ofwel, die zoekt meer stevigheid via overgewicht. De andere zal misschien juist minder eten en meer bewegen om stabieler te worden, die zoekt meer flexibiliteit via ondergewicht.  Allebei wijzen ze op het zoeken naar de juiste emotionele balans en flow.

Meestal gaan ondergewicht en overgewicht samen met andere klachten die met deze twee chakra’s van doen hebben. Het eerste chakra heeft met heupen, knieën en voeten te maken. Het tweede chakra met je onderbuik en je seksuele organen.

Dus zorg dat je eerst de dingen in je leven doet die je beter aarden en je emotioneel in balans brengen, die een betere flow in je leven geven. Doe alles met plezier en aandacht en liefde. Stop met dingen in je leven die je echt niet (meer) wilt. Luister goed naar je lichaam: neem rust als dit nodig is, kom in beweging als dit nodig is, verzorg je lijf, kies voeding die echt voedt en in evenwicht houdt.

En vooral: veroordeel je lichaam niet. Wees dankbaar dat je lichaam je vertelt dat je wat meer van jezelf mag houden. Je hoeft niet eerst het perfecte lichaam te hebben om van jezelf te houden.

Van de 18 miljoen mensen in Nederland, heeft ruim 1,7 miljoen ervan moeite met rondkomen. Dat is veel. Met de huidige inflatie zal armoede in rap tempo toenemen. Plus aan de onderkant komen er door migratie ook steeds maar weer nieuwe armen bij.

De laatste CBS cijfers zijn van 2023 en geven aan dat armoede is gedaald tot pakweg half miljoen mensen. Nog eens 1,2 miljoen mensen leeft op het uiterste randje, ook werkende mensen. Het inkomenstekort en dus de ernst van de armoede is nog eens toegenomen van 10 naar 16%. Dit ondanks alle loonmaatregelen en extraatjes zoals coronageld en energiebijdrages. Zie: Nieuwe armoedemeting: 540 duizend mensen arm in 2023 | CBS . Ik verwacht dat de 2025 cijfers negatiever zullen zijn.

Armoede is een vies woord, beladen met schuld of met onschuld. De ene mens heeft de armoede in onze ogen aan zichzelf te danken, de andere mens is in onze ogen een onschuldig slachtoffer. De vermeend schuldige arme wordt verwijten gemaakt, de vermeend onschuldige arme wordt geholpen.

Armoede is eerder een groot maatschappelijk probleem waar we weinig aandacht aan geven, omdat we onszelf graag als een rijk land blijven zien. Hierdoor is er niet alleen weinig begrip voor arme mensen, maar ook weinig begrip voor de maatschappelijke onvrede die ontstaat en zich politiek uit.

Misschien wordt het tijd om zonder oordeel naar arme mensen te kijken. Misschien wordt het tijd om zonder oordeel te kijken naar alle politieke verschuivingen die optreden. Misschien wordt het tijd om het werkelijke probleem te benoemen en daar echt wat aan te doen. Dat vraagt iets anders dan alleen maar de allerarmsten te helpen of alleen maar steeds de lonen aan te passen aan de aanhoudende inflatie.

De discussies die overal ontstaan, de ruzies, de conflicten, de oorlogen, zijn allemaal gebaseerd op de aanname dat de persoonlijke waarheid van de mens de ultieme waarheid voor iedereen moet zijn. We willen graag onze waarheid aan anderen opleggen.

Daarom bedenken mensen voortdurend idealistische systemen, of ze nu politiek of economisch of religieus gemotiveerd zijn. Dit leidt maatschappelijk enerzijds tot conformisme, iedereen moet hetzelfde denken en doen volgens dat systeem. Anderzijds tot strijd, die andersdenkenden moeten zich wel aan dat systeem conformeren.

In het algemeen wordt de ultieme waarheid gezien als dat wat de machtigste en grootste groep denkt, welke denkrichting de meeste aanhangers heeft. Het is daarmee meteen een top-down verhaal . Elke keer als mensen de waarheid in pacht denken te hebben, streven ze naar het opleggen van hun waarheid aan andere mensen, voelen zich de expert of leider of goeroe, willen zorgen dat die mensen zich conformeren aan hun denkbeelden.

De waarheid in pacht hebben, die waarheid willen opleggen aan een ander, leidt altijd tot strijd. Ieder mens leeft naar de eigen en persoonlijke waarheid en is daar vrij in. We kunnen leren elkaar vrij te laten daarin, er hoeft geen strijd te zijn. Al breiden we onze kennis en ervaringen ons hele leven lang door uit, de ultieme waarheid zullen we niet vinden in onze huidige staat van dualistisch bewustzijn.

Het getuigt van arrogantie als we geloven de ultieme waarheid te kunnen bepalen op basis van de persoonlijke kennis en ervaring, die per definitie beperkt is en altijd zal verschillen van andermans kennis en ervaring. Dus laat de illusie van de ultieme waarheid los. Volg je eigen waarheid en als je merkt dat het niet werkt, verander je het weer voor jezelf. Dat is geen tekortkoming, dat heet groei.

Mensen vormen vanaf hun vroegste jeugd al een ideaalbeeld van de goede mens. Alles wat van dat ideaalbeeld afwijkt, wordt als slecht benoemd. Alle mensen zijn verschillend, alle mensen hebben tekortkomingen en alle mensen maken fouten. Maar dat maakt ons nog niet tot slecht mensen. Sterker nog, op het moment dat we onszelf of anderen als slecht benoemen volgens dat aangeleerde ideaalbeeld, vallen we onszelf of anderen aan. Dan doen we precies dat slechte dat we wilden vermijden. Want ons gedrag wordt meestal voorafgegaan door oordeel, maar dit hoeft niet.

We kunnen als we oordelen, als we niet van onszelf houden, bijna alles aan onszelf als slecht zien. Ons lichaam, onze persoonlijkheid, onze denkbeelden, onze gevoelens, onze daden, onze omstandigheden, ons werk, onze vriendschappen. We vergelijken onszelf voortdurend met een aangeleerd ideaalbeeld. Zelfliefde wordt zo aan voorwaarden en eisen verbonden. Dat doen we ook met anderen, we vinden dat ook anderen aan ons ideaalbeeld moeten voldoen.

Oordeel doet pijn, of we dat oordeel nu op onszelf of op anderen richten. We proberen die pijn op een aantal manieren te vermijden. We proberen dat slechte te ontkennen en zetten maskers op. We proberen de perfecte mens te zijn, zetten onszelf voortdurend onder druk, tot we afbranden en onszelf dan alsnog als slecht zien. We proberen dat slechte op anderen te projecteren, die ander is slecht en wordt aangevallen, zo voelen we onszelf weer beter over onszelf. 

Leren houden van onszelf, is leren om dat goed-slecht verhaal los te laten, onszelf niet meer aan dat aangeleerde ideaalbeeld te meten en andere mensen evenmin. Te leren dat we eigenlijk allemaal goede mensen zijn, al hebben we zo onze verschillen, fouten en tekortkomingen, al hebben we misschien allemaal verschillende ideaalbeelden. We hoeven niet aan een ideaalbeeld te voldoen, we hoeven alleen het goede te zien in onszelf en het goede verder te ontwikkelen, zonder onszelf ook maar even als slecht te zien.

Jouw zelfbeeld of mensbeeld bepaalt hoe jij de wereld ervaart, wat jij voelt en wat je doet, hoe jij jezelf en anderen ziet en behandelt.

Als je gelooft dat mensen in de basis goed zijn, al maken ze wellicht fouten, ben je in staat van jezelf en van anderen te houden. Fouten maken de mens zelf dan niet slecht in jouw ogen.

Als je gelooft dat er naast het goede ook slechtheid zit in de menselijke aard, zal je menselijke fouten al snel zien als bewijs van die slechtheid van die mens. Het doen wordt verward met het zijn: als je goed doet, ben je goed en als je slecht doet, ben je slecht. Je zelfbeeld schommelt hiermee voortdurend tussen jezelf als goed en jezelf als slecht zien. 

Je vormt binnen je goed-slecht mensbeeld een persoonlijk ideaalbeeld van ‘de goede mens’. Je probeert jezelf aan te passen aan dat ideaalbeeld en wilt dat anderen zich aanpassen aan jouw ideaalbeeld. Lukt dat niet, dan wordt de mens zelf afgekeurd en aangevallen, omdat die dan zogenaamd slecht is. Binnen het goed-slecht verhaal heeft alleen het goede bestaansrecht, het slechte moet verdwijnen. Soms leidt dit letterlijk tot zelfmoord en moord.

Goed en slecht wordt bepaald door je persoonlijke ideaalbeeld van goed zijn, dat beeld kan ook per mens verschillen. Als jijzelf of anderen niet voldoen aan jouw ideaalbeeld vind jij jezelf of de ander slecht. Je ziet mensen niet meer als unieke en wezenlijk goede mensen die fouten kunnen maken, dingen moeten leren met vallen en opstaan, maar als mensen die alleen goed zijn zolang ze aan dat ideaalbeeld voldoen, maar fout en slecht zijn als dit niet gebeurt. Hiermee wordt houden van jezelf en houden van anderen voorwaardelijk.

Oordeel geeft altijd pijn. Het maakt niet uit of jij jezelf of iemand anders als slechterik ziet, want je voelt je slecht als je jezelf verwijten maakt, maar ook slecht als je je boos maakt over die ander. Die ander voelt zich slecht omdat jij hem als slecht ziet en hem zo behandelt, maar vooral als hij zichzelf ook als slecht ziet, dus vanuit eenzelfde soort goed-slecht verhaal redeneert.

Velen denken dat mensen wezenlijk slecht zijn en zien daar ook dagelijks bewijs van. We beseffen niet dat die slechtheid het gevolg is van het geloof in de slechtheid van de mens. Je doet een ander mens pas pijn, als je vindt dat de ander slecht is en die pijn verdient, omdat hij niet goed wilt worden op de manier dat jij dat had bedacht. Je gaat kwaad met kwaad bestrijden, dus zelf ook het slechte doen. Je eigen aanval en daarmee slechtheid, wordt echter gerechtvaardigd, want je doet het slechte om het goede te bereiken. Dat goede is goed volgens het persoonlijke ideaalbeeld dat je wilt opleggen aan de wereld. Zolang je in goed én slecht gelooft, blijf je in deze tweespalt verkeren.

Pas als je het hele goed-slecht verhaal kan loslaten, werkelijk van jezelf kan houden zoals je bent, je jezelf en anderen geen fouten aanrekent, vriendelijk en vergevensgezind kan zijn, kan je een prettiger leven leiden. Je valt jezelf of een ander niet meer aan en raakt minder vatbaar voor aanvallen van anderen, omdat je jezelf en anderen als wezenlijk goede mensen ziet die weliswaar fouten maken, maar dit ook altijd kunnen corrigeren.